1. KİTABIN KONUSU:
Bir subay kızı olan Feride ile teyzesinin oğlu Kamuran arasındayaşanan ve araya birçok engel girmesine rağmen birbirlerine karşıbitmeyen aşklarını anlatıyor.
2. KİTABIN ÖZETİ:
Pek küçük yaşındayken annesi ölen Feride, babası da sınır sınırdolaşan bir subay olduğu için büyükannesinin yanında büyümüştür. Okulçağına gelince Feride’yi İstanbul’da ki bir Fransız kız yatılı okulunayollamışlardır. Feride neşeli, zeki, çok asi, ele avuca sığmaz çokhareketli bir kızdır. Fırsat buldukça bir erkek gibi ağaçlara tırmanıpdaldan dala atladığı için öğretmenlerinden biri onu çalıkuşunabenzetmiş, sonra da bu benzetme, onun adı olarak kalmıştır.
Babasının da ölmesi üzerine Feride’nin, yakını olarak sadece birteyzesi kalmıştır. Feride, okulun büyüklü küçüklü tatillerini her zamanteyzesinin evinde geçirmektedir. Bu teyzenin Kamuran adlı, Feride’ denbüyük bir oğlu vardır. Kamuran Feride’ ye karşın ağır başlı, kız gibibir erkekdir. Bu yüzden Feride sürekli onla dalga geçmektedir. Fakatbunların arasında Kamuran, Feride’yi farkinda olmadan büyük bir aşklasevmeye başlamışdır. Bu sevgi bir süre sonra karşılıkta görür. Feridede Kamuran’a karşılık vermektedir. Feride’ nin teyzeside bu durumu çokistediği için, Feride okulunu bitirdikten sonra iki gencin evlenmelerikararlaştırılır.
Düğün hazırlıkları tamamlanmak üzereyken, bir gün kadının teki çıkagelir ve Feride’ye Kamuran’ın Avrupa’da bulunduğu sırada orada birkızla aşk yaşadığını söyler. Bu durum hiçbir şeyi umursamaz gibigörünen Feride’yi çok derinden etkilemiştir. Feride bunun sonucundagururuna yenilir ve derhal teyzesinin evinden uzaklaşır, yolunu izinikaybettirir. Bu yüzden evlenmede gerçekleşemez.
Feride nereye gideceğini düşünürken onu çok seven sütannesi aklınagelir ve oraya gider. Sütannesi onu görünce çok sevinmiştir. Feride birsüre sütannesinin evinde kalır. Bu arada oraya buraya başvurur bir işiçin çünkü sütannesini daha fazla rahatsız edemeyeceğini ve yanındakiparanın da ona çok fazla yetmeyeceğini bilmektedir. Başvurularınınsonunda Anadolu’da bir ilkokul öğretmenliği elde eder. Şimdi o hayatdolu hiçbir şeyi umursamayan genç kız artık bir öğretmen olmuştur.Feride Anadolu’yu hiç yadırgamaz. Zeyniler adlı bir köyde öğretmenliğebaşlar. Zeyniler köyü Anadolu’nun çok ücra bir köşesindedir. Bu köydeFeride yaptığı herşeyi günlüğüne yazmaya başlar.
Bir zamanlarının hayat dolu asi genç kızı şimdi hayatı tanımayolundadır. İster istemez ağır başlı olmayı öğrenmiştir. Ama başınagelen bunca şeye rahmen kötümser değildir. O köydeki fakir üstü yırtıkpırtık olan öğrencilerini çok sevmiştir. Öğrencilerinin her biriyleayrı ayrı ilgilenmek ona büyük bir zevk vermektedir. Öğrencileriarasında Munise adında ortada kalmış, annesi kötü yola düşmüş bir kızvardır. Annesi yüzünden köylüler kızıda hiç sevmiyorlar. Feride,Munise’ye acır ve onu evlatlık alır. Feride çok mutlu olmuştur , aynızamanda Munise’de çok sevinmiştir bu olaya.
Bir süre sonra Zeyniler köyü okulu da kapatılır. İşsiz kalan Feridebaşka bir yerde öğretmenlik yapmak için başvurmak amacıyla ile gider.Milli Eğitim Müdürlüğü’nde eski bir okul arkadaşına rastlar ve onunlaFransızca konuşur, Milli Eğitim Müdürü de bu olayı görünce, Feride’ yimerkezde kız öğretmen okulunda fransızca öğretmeni olarakgörevlendirir. Feride fiziki olarak çok güzel bir kızdır ve bu fizikigüzelliğinin burda çok fazla göze çarpması Feride’yi endişelendirir.Ayrıca Feride’nin öğretmenlik yaptığı okuldaki müzik öğretmenideFeride’ye karşı büyük bir aşk duymaktadır. Fakat bu aşk bir ümitsizvakadır. Ayrıca şehirde büyük dedikodularada yol açmıştır. Feride’ ninburda peşine bir çok erkek düşmüştür. Bu durum ise Feride’yiendişelendirmektedir. Bu yüzden tayinini ister. Böylece birkaç yerdolaşır. Bir sürede İzmir’de varlıklı bir ailenin kızlarınada özel dersverir. Fakat Feride’nin gittiği her yerde muthiş fiziği ve güzelliğibaşına dert açmaktadır. Feride bu güzelliği ve yalnızlığı çok kişinindikkatini çekmektedir.
Feride daha Zeyniler’de iken bir askerin yaralanması ve orayagetirilmesi sırasında doktor Hayrullah Beyle tanışmıştır. Doktor,Feride’ye bu kadar güzel bir kızın böyle bir yerde ne aradığını,kesinlikle bir aşk meselesi yüzünden gelmiş olduğunu söylemiş Ferideise bunu reddetmistir. Yıllardan sonra tekrar Kuşadasın’da buluşurlar.Bu sırada Feride’nin okulu kapatılıp hastaneye çevrilmiştir. Ferideartık doktorum himayesine girmiştir. Bir hasta bakıcı gibi doktorayardım etmiştir. Doktor Feride’yi ve artık büyümüş olan Munise’yi kendiöz kızları gibi sevmektedir. Ancak bu sırada doktor birgün ağırhastalığı olan birine bakmaya gittiği zaman Munise ağır bir sekildehastalanır. Doktor dönesiye kadar kız yavaş yavaş, acı çeke çeke ölür.Munise’nin nezle sanılan hastalığı kuşpalazıdır.
Feride, Munise’ nin ölmesinden sonra kendini kaybedecek şekildehastalanır. Günlerce doktorun evinde yatar. İyileştiği sıralarda doktorHayrullah bey ne kadar yaşlı olursa olsun ikisi için bir söylenticıkmıştır. Bu da o zamanın şartlarından dolayı olmuştur. Kasabayı türlüdedikodular alıp götürmektedir. Bekar bir erkeğin evinde genç güzel vebekar bir kadının olması çok fazla dedikoduya yol açmıştır. Doktor budedikodulardan kurtulmak için çok pratik bir yol bulmuştur. Feride’yide zorla ikna ederek evlenmişlerdir. Ancak tabiki bu evlilik sadecekağıt üzerindedir ve dedikoduların bitmesi içindir. Feride doktorubabası gibi sevmektedir. Doktor, Feride’nin defterini bulmuş ve baştansona kadar okumuştur. Feride’nin her şeye rağmen Kamuran’ı sevdiğiniöğrenmiştir. Gizli araştırmalar yapar. Kamuran bu zaman içinde evlenmişve eşi ölmüştür. Şimdi dört yaşlarındaki çocuğu ile yaşamaktadır.Doktor, Kamuran’a bir mektup yazar ve bu mektupta Kamuran’a bütün olanbiteni anlatır. Feride ise bu sırada defterinin kaybolduğunusanmaktadır ve defterini bütün aramalarına karşın bulamamıştır. Doktoryazdığı mektupla defteri ve bazı belgeleri paket haline getirmiştir.Feride’ye ölümünden sonra bu paketi Kamuran’a götürmesini vasiyetetmiştir. Doktor zaten oldukça yaşlıdır bu yüzden kısa bir süre sonrada ölür.
Feride, doktorun ölümünden sonra, hem paketi teslim etmek hem de çoközlediği teyzesini görmek üzere, Tekirdağ’a teyzesinin yanına gider.Niyeti orda fazla kalmamaktır. Paketi teslim edip bir iki gün kalıpKuşadası’na geriye dönmektir. O günlerde ne rastlantı ki dinlenmek içinKamuran’da Tekirdağ’a gelmiştir. Feride paketin içinde nelerbulunduğunu bilmemektedir. Bu içinde neler bulunduğunu bilmediği paketiteslim eder. Ama doktorun öldüğünü onlardan gizlemiştir. BöyleceKuşadasın’da doktorun yaşadığı bahanesiyle zorlanmadan geriyedönebileceğini ummaktadır. Fakat umduğu gibi olmaz teyzesi bu paketiFeride gitmeden bir gün önceden Kamuran’a verir. Kamuran o gecekardeşiyle birlikte defteri okur. Böylece, Feride’nin kendisini halasevmekte olduğunu anlar. Hem de doktorun tembihlerini öğrenir.Kendisiyse, Feride gittiğinden beri Feride’yi unutamamiştir ve halasevmektedir.
Feride, yeterince kaldığını ve geri dönmesi gerektiğini söyleyerekyola çıkmak üzere hazırlanır. Feride hayatla çok didişmiş ve artık bugücünü yitirmiştir. Artık doktorunda olmadığı Kuşadası’na gitmek onundahic işine gelmemektedir. Kuşadası’na dönmek, Feride’yi çok fazlaüzmüştür. Ama bu durumunu etrafındakilere hiç belli etmemektedir. Bunuatrafındakilerin anlamasını istemez. Feride’yi götürecek araba kapıyayaklaşır. Fakat bu bir oyundur. Kamuran ve kardeşinin hazırladığı biroyundur. Feride arabaya yaklaştığı zaman arabadan birden Kamuran inerve Feride’yi kucaklar. Zaten tüm ev halkıda Feride’ nin tekrar yuvadanuçmasını istemiyorlardır. Bunun için tüm ev halkı elbirliği yapmıştır.Feride’nin tüm istemiyormuş gibi davranmaları olmaz demeleri falanboşadır. Kırık dökük kelimelerle bu oyundan kurtulmaya çalışmıştır amanafile kurtulamamıştır. Çünkü, Kamuran artık kararlıdır ve ikinci birgaflete düşmeyecektir. Bunu Feride’ye de onu bir daha kaybetmeyi gözealamayacağını ve onu şu an bile deliler gibi sevdiğini söyler.Çalıkuşu, gizli bir mutlulukla ve huzurla kendini Kamuran’ın kollarınaatar.
3. KİTABIN ANAFİKRİ:
Aşkın araya ne girerse girsin asla yok olmayacağıdır.
4. KİTAPTAKİ ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ:
Feride(Çalıkuşu): Fransız okulundan mezun; çok güzel, haşarı, canlı,cıvıl cıvıl, yaramaz, duygusal ve akıllı, canayakın, sevimli birİstanbul kızıdır.
Kamuran: Feride’nin teyzesinin çok kibar, yakışıklı, sarışın, yükseköğrenimli, fakat zenginliğinden dolayı herhangi bir işle uğraşmayanoğludur.
Doktor Hayrullah: Canayakın, iyi kalpli, yaşlı, sevimli, birazinatçı ve sinirli biridir. Hayatını insanların mutluluğuna adamıştır.
Munise: Küçük, sarışın ve güzel bir köy kızıdır. Güzel olduğu kadarzeki ve nazik bir kızdır. Feride’nin yalnız geçen günlerinin tekdayanağı olmuştur.
5. KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER:
Kitap, bir romantik roman olduğu için, özellikle duygusal insanlarınellerinden bırakamayacakları bir kitaptır. Kitap sade bir dilleyazıldığı için akıcı ve sürükleyicidir. Olayların büyük bir bölümününAnadolu’nun köylerinde geçmesi romana ayrı bir hava vermiştir. Romandakullandığı idealist bir karakter olan Feride, insanın idealleri uğrunabirçok şeyden vazgeçebileceğini göz önüne sermiştir.
Bir subay kızı olan Feride ile teyzesinin oğlu Kamuran arasındayaşanan ve araya birçok engel girmesine rağmen birbirlerine karşıbitmeyen aşklarını anlatıyor.
2. KİTABIN ÖZETİ:
Pek küçük yaşındayken annesi ölen Feride, babası da sınır sınırdolaşan bir subay olduğu için büyükannesinin yanında büyümüştür. Okulçağına gelince Feride’yi İstanbul’da ki bir Fransız kız yatılı okulunayollamışlardır. Feride neşeli, zeki, çok asi, ele avuca sığmaz çokhareketli bir kızdır. Fırsat buldukça bir erkek gibi ağaçlara tırmanıpdaldan dala atladığı için öğretmenlerinden biri onu çalıkuşunabenzetmiş, sonra da bu benzetme, onun adı olarak kalmıştır.
Babasının da ölmesi üzerine Feride’nin, yakını olarak sadece birteyzesi kalmıştır. Feride, okulun büyüklü küçüklü tatillerini her zamanteyzesinin evinde geçirmektedir. Bu teyzenin Kamuran adlı, Feride’ denbüyük bir oğlu vardır. Kamuran Feride’ ye karşın ağır başlı, kız gibibir erkekdir. Bu yüzden Feride sürekli onla dalga geçmektedir. Fakatbunların arasında Kamuran, Feride’yi farkinda olmadan büyük bir aşklasevmeye başlamışdır. Bu sevgi bir süre sonra karşılıkta görür. Feridede Kamuran’a karşılık vermektedir. Feride’ nin teyzeside bu durumu çokistediği için, Feride okulunu bitirdikten sonra iki gencin evlenmelerikararlaştırılır.
Düğün hazırlıkları tamamlanmak üzereyken, bir gün kadının teki çıkagelir ve Feride’ye Kamuran’ın Avrupa’da bulunduğu sırada orada birkızla aşk yaşadığını söyler. Bu durum hiçbir şeyi umursamaz gibigörünen Feride’yi çok derinden etkilemiştir. Feride bunun sonucundagururuna yenilir ve derhal teyzesinin evinden uzaklaşır, yolunu izinikaybettirir. Bu yüzden evlenmede gerçekleşemez.
Feride nereye gideceğini düşünürken onu çok seven sütannesi aklınagelir ve oraya gider. Sütannesi onu görünce çok sevinmiştir. Feride birsüre sütannesinin evinde kalır. Bu arada oraya buraya başvurur bir işiçin çünkü sütannesini daha fazla rahatsız edemeyeceğini ve yanındakiparanın da ona çok fazla yetmeyeceğini bilmektedir. Başvurularınınsonunda Anadolu’da bir ilkokul öğretmenliği elde eder. Şimdi o hayatdolu hiçbir şeyi umursamayan genç kız artık bir öğretmen olmuştur.Feride Anadolu’yu hiç yadırgamaz. Zeyniler adlı bir köyde öğretmenliğebaşlar. Zeyniler köyü Anadolu’nun çok ücra bir köşesindedir. Bu köydeFeride yaptığı herşeyi günlüğüne yazmaya başlar.
Bir zamanlarının hayat dolu asi genç kızı şimdi hayatı tanımayolundadır. İster istemez ağır başlı olmayı öğrenmiştir. Ama başınagelen bunca şeye rahmen kötümser değildir. O köydeki fakir üstü yırtıkpırtık olan öğrencilerini çok sevmiştir. Öğrencilerinin her biriyleayrı ayrı ilgilenmek ona büyük bir zevk vermektedir. Öğrencileriarasında Munise adında ortada kalmış, annesi kötü yola düşmüş bir kızvardır. Annesi yüzünden köylüler kızıda hiç sevmiyorlar. Feride,Munise’ye acır ve onu evlatlık alır. Feride çok mutlu olmuştur , aynızamanda Munise’de çok sevinmiştir bu olaya.
Bir süre sonra Zeyniler köyü okulu da kapatılır. İşsiz kalan Feridebaşka bir yerde öğretmenlik yapmak için başvurmak amacıyla ile gider.Milli Eğitim Müdürlüğü’nde eski bir okul arkadaşına rastlar ve onunlaFransızca konuşur, Milli Eğitim Müdürü de bu olayı görünce, Feride’ yimerkezde kız öğretmen okulunda fransızca öğretmeni olarakgörevlendirir. Feride fiziki olarak çok güzel bir kızdır ve bu fizikigüzelliğinin burda çok fazla göze çarpması Feride’yi endişelendirir.Ayrıca Feride’nin öğretmenlik yaptığı okuldaki müzik öğretmenideFeride’ye karşı büyük bir aşk duymaktadır. Fakat bu aşk bir ümitsizvakadır. Ayrıca şehirde büyük dedikodularada yol açmıştır. Feride’ ninburda peşine bir çok erkek düşmüştür. Bu durum ise Feride’yiendişelendirmektedir. Bu yüzden tayinini ister. Böylece birkaç yerdolaşır. Bir sürede İzmir’de varlıklı bir ailenin kızlarınada özel dersverir. Fakat Feride’nin gittiği her yerde muthiş fiziği ve güzelliğibaşına dert açmaktadır. Feride bu güzelliği ve yalnızlığı çok kişinindikkatini çekmektedir.
Feride daha Zeyniler’de iken bir askerin yaralanması ve orayagetirilmesi sırasında doktor Hayrullah Beyle tanışmıştır. Doktor,Feride’ye bu kadar güzel bir kızın böyle bir yerde ne aradığını,kesinlikle bir aşk meselesi yüzünden gelmiş olduğunu söylemiş Ferideise bunu reddetmistir. Yıllardan sonra tekrar Kuşadasın’da buluşurlar.Bu sırada Feride’nin okulu kapatılıp hastaneye çevrilmiştir. Ferideartık doktorum himayesine girmiştir. Bir hasta bakıcı gibi doktorayardım etmiştir. Doktor Feride’yi ve artık büyümüş olan Munise’yi kendiöz kızları gibi sevmektedir. Ancak bu sırada doktor birgün ağırhastalığı olan birine bakmaya gittiği zaman Munise ağır bir sekildehastalanır. Doktor dönesiye kadar kız yavaş yavaş, acı çeke çeke ölür.Munise’nin nezle sanılan hastalığı kuşpalazıdır.
Feride, Munise’ nin ölmesinden sonra kendini kaybedecek şekildehastalanır. Günlerce doktorun evinde yatar. İyileştiği sıralarda doktorHayrullah bey ne kadar yaşlı olursa olsun ikisi için bir söylenticıkmıştır. Bu da o zamanın şartlarından dolayı olmuştur. Kasabayı türlüdedikodular alıp götürmektedir. Bekar bir erkeğin evinde genç güzel vebekar bir kadının olması çok fazla dedikoduya yol açmıştır. Doktor budedikodulardan kurtulmak için çok pratik bir yol bulmuştur. Feride’yide zorla ikna ederek evlenmişlerdir. Ancak tabiki bu evlilik sadecekağıt üzerindedir ve dedikoduların bitmesi içindir. Feride doktorubabası gibi sevmektedir. Doktor, Feride’nin defterini bulmuş ve baştansona kadar okumuştur. Feride’nin her şeye rağmen Kamuran’ı sevdiğiniöğrenmiştir. Gizli araştırmalar yapar. Kamuran bu zaman içinde evlenmişve eşi ölmüştür. Şimdi dört yaşlarındaki çocuğu ile yaşamaktadır.Doktor, Kamuran’a bir mektup yazar ve bu mektupta Kamuran’a bütün olanbiteni anlatır. Feride ise bu sırada defterinin kaybolduğunusanmaktadır ve defterini bütün aramalarına karşın bulamamıştır. Doktoryazdığı mektupla defteri ve bazı belgeleri paket haline getirmiştir.Feride’ye ölümünden sonra bu paketi Kamuran’a götürmesini vasiyetetmiştir. Doktor zaten oldukça yaşlıdır bu yüzden kısa bir süre sonrada ölür.
Feride, doktorun ölümünden sonra, hem paketi teslim etmek hem de çoközlediği teyzesini görmek üzere, Tekirdağ’a teyzesinin yanına gider.Niyeti orda fazla kalmamaktır. Paketi teslim edip bir iki gün kalıpKuşadası’na geriye dönmektir. O günlerde ne rastlantı ki dinlenmek içinKamuran’da Tekirdağ’a gelmiştir. Feride paketin içinde nelerbulunduğunu bilmemektedir. Bu içinde neler bulunduğunu bilmediği paketiteslim eder. Ama doktorun öldüğünü onlardan gizlemiştir. BöyleceKuşadasın’da doktorun yaşadığı bahanesiyle zorlanmadan geriyedönebileceğini ummaktadır. Fakat umduğu gibi olmaz teyzesi bu paketiFeride gitmeden bir gün önceden Kamuran’a verir. Kamuran o gecekardeşiyle birlikte defteri okur. Böylece, Feride’nin kendisini halasevmekte olduğunu anlar. Hem de doktorun tembihlerini öğrenir.Kendisiyse, Feride gittiğinden beri Feride’yi unutamamiştir ve halasevmektedir.
Feride, yeterince kaldığını ve geri dönmesi gerektiğini söyleyerekyola çıkmak üzere hazırlanır. Feride hayatla çok didişmiş ve artık bugücünü yitirmiştir. Artık doktorunda olmadığı Kuşadası’na gitmek onundahic işine gelmemektedir. Kuşadası’na dönmek, Feride’yi çok fazlaüzmüştür. Ama bu durumunu etrafındakilere hiç belli etmemektedir. Bunuatrafındakilerin anlamasını istemez. Feride’yi götürecek araba kapıyayaklaşır. Fakat bu bir oyundur. Kamuran ve kardeşinin hazırladığı biroyundur. Feride arabaya yaklaştığı zaman arabadan birden Kamuran inerve Feride’yi kucaklar. Zaten tüm ev halkıda Feride’ nin tekrar yuvadanuçmasını istemiyorlardır. Bunun için tüm ev halkı elbirliği yapmıştır.Feride’nin tüm istemiyormuş gibi davranmaları olmaz demeleri falanboşadır. Kırık dökük kelimelerle bu oyundan kurtulmaya çalışmıştır amanafile kurtulamamıştır. Çünkü, Kamuran artık kararlıdır ve ikinci birgaflete düşmeyecektir. Bunu Feride’ye de onu bir daha kaybetmeyi gözealamayacağını ve onu şu an bile deliler gibi sevdiğini söyler.Çalıkuşu, gizli bir mutlulukla ve huzurla kendini Kamuran’ın kollarınaatar.
3. KİTABIN ANAFİKRİ:
Aşkın araya ne girerse girsin asla yok olmayacağıdır.
4. KİTAPTAKİ ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ:
Feride(Çalıkuşu): Fransız okulundan mezun; çok güzel, haşarı, canlı,cıvıl cıvıl, yaramaz, duygusal ve akıllı, canayakın, sevimli birİstanbul kızıdır.
Kamuran: Feride’nin teyzesinin çok kibar, yakışıklı, sarışın, yükseköğrenimli, fakat zenginliğinden dolayı herhangi bir işle uğraşmayanoğludur.
Doktor Hayrullah: Canayakın, iyi kalpli, yaşlı, sevimli, birazinatçı ve sinirli biridir. Hayatını insanların mutluluğuna adamıştır.
Munise: Küçük, sarışın ve güzel bir köy kızıdır. Güzel olduğu kadarzeki ve nazik bir kızdır. Feride’nin yalnız geçen günlerinin tekdayanağı olmuştur.
5. KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER:
Kitap, bir romantik roman olduğu için, özellikle duygusal insanlarınellerinden bırakamayacakları bir kitaptır. Kitap sade bir dilleyazıldığı için akıcı ve sürükleyicidir. Olayların büyük bir bölümününAnadolu’nun köylerinde geçmesi romana ayrı bir hava vermiştir. Romandakullandığı idealist bir karakter olan Feride, insanın idealleri uğrunabirçok şeyden vazgeçebileceğini göz önüne sermiştir.
Son düzenleme yönetici tarafından yapıldı: