ESTETİĞİN MÜHRÜ: TUĞRA
Osmanlı padişahlarının isim ve lakaplarını ihtiva eden alameti, imzası. Hükümdarın mührü ve yazısı.
Tuğra; padişahın nişanı, alameti veya imzası olarak; ferman, berat ve paralarda kullanıldı.
Önceleri; ahidname, menşur, name-i hümayin, mülkname, ferman, vakfiye, berat vb. üzerine ortaya yazılan tuğra; sonraları para, defter ve kâğıtların başına bir hanedan arması halinde bayraklarda, pullarda ve resmi yapılarda da kullanıldı.
Tuğra, vesikalarda; tevk-i hümayun, nişan-ı hümayun, nişan-ı şerif-i alişan, misal-i meymun, alamet-i şerife, tuğra-i garra diye de isimlendirilmiştir.
Tuğra çekene; tuğrai, tevkii, nişancı, tuğrakeş ve tuğranüvis de denilirdi.
Osmanlılar’da tuğra, ilk defa Orhan Bey zamanında kullanılmıştır.
Sultan Murat’tan itibaren tuğralara padişah isimleriyle birlikte padişah babalarının adları da yazılmaya başlandı. Çelebi Mehmet’ten sonra ise han sıfatı da tuğraya eklendi. II. Murat Han’dan itibaren “muzaffer daima”, “el-muzaffer daima” tuğra metnine dahil edildi.
Tuğraların sağ tarafına çiçek konulması veya mahlas yazılması sonradan adet oldu.
Tuğra, hat sanatının bir kolu halinde yüzyıllar boyunca usta hattatlar eliyle yazılarak, işlenerek gelişti, güzelleşti, mükemmelleşti.
Hattat padişahlar, tuğralarını bizzat kendileri sanatlı bir şekilde yazdılar.
Kimi hattatlar; ayet, hadis metinlerini, güzel sözleri tuğra biçiminde yazdılar. Yine özellikle son yıllarda kişi ve kurum adları, talep üzerine hattatlar tarafından tuğra biçiminde yazıldı.
Tuğralar ile “pençe”ler birbirine karıştırılmamalıdır. Pençe, vezir-i azamlarla eyaletlerdeki vezir, beylerbeyi ve sancakbeylerince resmi kâğıtlara imza yerine atılırdı. Üç tuğlu ve “beyzeli” pençeler tuğraya çok benzerler. Tuğra ile pençe arasındaki en önemli fark, pençelerin tek beyli olması ve genellikle bölgenin yan tarafına ve yan olarak çekilmesidir.
TUĞRALARIN OKUNUŞU
Tuğra metni, genellikle aşağıdan yukarıya doğru okunacak şekilde düzenlenir. Genellikle tuğra sahibinin adı altta, babasının adı ise üstte yer alır. Bazı tuğralarda ise isimler iç içe girmiştir.
TUĞRANIN BÖLÜMLERİ
Tuğra yapı bakımından dört bölümdür:
1.Tuğranın metin kısmı; Padişahın ve babasının adları, şah, han, el-muzaffer kelimelerinin yer aldığı bölüm. Bu bölüme; kürsü, sele de denir. Önceleri dikdörtgene yakın şekil olan bu bölüm, yuvarlaklaşarak son şeklini almıştır.
2.Beyze: (Bin) ile (Han) kelimelerinin (n) harflerinin kıvrılması ile meydana gelen ve iç içe yazılan iki kavis. Tuğranın sol tarafındadır. “Daima” kelimesi ise bu bölümün ortasındadır.
3.Tuğ veya Elif: Tuğranın yukarı doğru uzanmış mızrak şeklindeki üç elif. Bunlar her zaman elif olmayabilir. Bazen lam veya zı harfinin üzerine flema gibi çekilen kavislere zülüf veya zülfe denir.
4.Hançere veya Kol: Beyzelerin devamı olan ve el-muzaffer kelimesinin üzerinden geçen, tuğranın sağına doğru dengeli iki çizgi halinde uzanan kısımdır.
2.Abdulhamid Tuğrası
- Resim Silinmiş.
3.Ahmed Tuğrası
- Resim Silinmiş.
3.Mehmed Tuğrası
- Resim Silinmiş.
3.Mustafa Tuğrası
- Resim Silinmiş.
4.Mehmed Tuğrası
- Resim Silinmiş.
5.Murad Tuğrası
- Resim Silinmiş.
Bu resimler sadece birkaçı ben size bulabildiğim tüm resimleri tek link halinde vereyim
Osmanlı padişahlarının isim ve lakaplarını ihtiva eden alameti, imzası. Hükümdarın mührü ve yazısı.
Tuğra; padişahın nişanı, alameti veya imzası olarak; ferman, berat ve paralarda kullanıldı.
Önceleri; ahidname, menşur, name-i hümayin, mülkname, ferman, vakfiye, berat vb. üzerine ortaya yazılan tuğra; sonraları para, defter ve kâğıtların başına bir hanedan arması halinde bayraklarda, pullarda ve resmi yapılarda da kullanıldı.
Tuğra, vesikalarda; tevk-i hümayun, nişan-ı hümayun, nişan-ı şerif-i alişan, misal-i meymun, alamet-i şerife, tuğra-i garra diye de isimlendirilmiştir.
Tuğra çekene; tuğrai, tevkii, nişancı, tuğrakeş ve tuğranüvis de denilirdi.
Osmanlılar’da tuğra, ilk defa Orhan Bey zamanında kullanılmıştır.
Sultan Murat’tan itibaren tuğralara padişah isimleriyle birlikte padişah babalarının adları da yazılmaya başlandı. Çelebi Mehmet’ten sonra ise han sıfatı da tuğraya eklendi. II. Murat Han’dan itibaren “muzaffer daima”, “el-muzaffer daima” tuğra metnine dahil edildi.
Tuğraların sağ tarafına çiçek konulması veya mahlas yazılması sonradan adet oldu.
Tuğra, hat sanatının bir kolu halinde yüzyıllar boyunca usta hattatlar eliyle yazılarak, işlenerek gelişti, güzelleşti, mükemmelleşti.
Hattat padişahlar, tuğralarını bizzat kendileri sanatlı bir şekilde yazdılar.
Kimi hattatlar; ayet, hadis metinlerini, güzel sözleri tuğra biçiminde yazdılar. Yine özellikle son yıllarda kişi ve kurum adları, talep üzerine hattatlar tarafından tuğra biçiminde yazıldı.
Tuğralar ile “pençe”ler birbirine karıştırılmamalıdır. Pençe, vezir-i azamlarla eyaletlerdeki vezir, beylerbeyi ve sancakbeylerince resmi kâğıtlara imza yerine atılırdı. Üç tuğlu ve “beyzeli” pençeler tuğraya çok benzerler. Tuğra ile pençe arasındaki en önemli fark, pençelerin tek beyli olması ve genellikle bölgenin yan tarafına ve yan olarak çekilmesidir.
TUĞRALARIN OKUNUŞU
Tuğra metni, genellikle aşağıdan yukarıya doğru okunacak şekilde düzenlenir. Genellikle tuğra sahibinin adı altta, babasının adı ise üstte yer alır. Bazı tuğralarda ise isimler iç içe girmiştir.
TUĞRANIN BÖLÜMLERİ
Tuğra yapı bakımından dört bölümdür:
1.Tuğranın metin kısmı; Padişahın ve babasının adları, şah, han, el-muzaffer kelimelerinin yer aldığı bölüm. Bu bölüme; kürsü, sele de denir. Önceleri dikdörtgene yakın şekil olan bu bölüm, yuvarlaklaşarak son şeklini almıştır.
2.Beyze: (Bin) ile (Han) kelimelerinin (n) harflerinin kıvrılması ile meydana gelen ve iç içe yazılan iki kavis. Tuğranın sol tarafındadır. “Daima” kelimesi ise bu bölümün ortasındadır.
3.Tuğ veya Elif: Tuğranın yukarı doğru uzanmış mızrak şeklindeki üç elif. Bunlar her zaman elif olmayabilir. Bazen lam veya zı harfinin üzerine flema gibi çekilen kavislere zülüf veya zülfe denir.
4.Hançere veya Kol: Beyzelerin devamı olan ve el-muzaffer kelimesinin üzerinden geçen, tuğranın sağına doğru dengeli iki çizgi halinde uzanan kısımdır.
2.Abdulhamid Tuğrası
- Resim Silinmiş.
3.Ahmed Tuğrası
- Resim Silinmiş.
3.Mehmed Tuğrası
- Resim Silinmiş.
3.Mustafa Tuğrası
- Resim Silinmiş.
4.Mehmed Tuğrası
- Resim Silinmiş.
5.Murad Tuğrası
- Resim Silinmiş.
Bu resimler sadece birkaçı ben size bulabildiğim tüm resimleri tek link halinde vereyim
Son düzenleme yönetici tarafından yapıldı: