Türk Dil Kurumu (TDK), Türkçenin zengin söz varlığının geniş ve doğru biçimde kullanılması için kare bulmacalar hazırladı.
Başvuran kişilerin e-posta adreslerine günlük olarak gönderilecek olan günün özelliğine ilişkin sözcüklerden oluşan kare bulmaca uygulaması ''Sözbul'', 8 Mart Dünya Kadınlar Gününde başlayacak.
TDK Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, AA muhabirine ''Sözbul'' ile ilgili bilgi verirken, Türkçenin kullanımı açısından gördükleri en büyük olumsuzluğun ''kısır söz varlığı'' olduğunu söyledi. Kişilerin çok az sayıda kelimeyle konuşup yazarken, kelimeleri birbirinin yerine ve yanlış anlamda kullandıklarını da ifade eden Akalın, bu nedenle TDK olarak değişik uygulamalarla kişilerin kelime dağarcıklarını genişletmeye çalıştıklarını belirtti.
Kuruma e-posta adresiyle başvuran kişilere her gün biri Güncel Türkçe Sözlükten, diğeri TDK'nın yabancı kelimelerin yerine önerilerinden oluşan 2 sözcük gönderdiklerini anlatan Akalın, yaklaşık 70 bine yakın kişinin üye olduğu uygulamanın büyük ilgi gördüğünü, üyeler arasında tanınmış sanatçı ve köşe yazarlarının da yer aldığını ifade etti. Bu uygulamanın çok yararlı olduğu yönünde görüşlerin kendilerine ulaştığını da aktaran Akalın, ''Bu üyelerimiz arasında Okan Bayülgen de vardı, bana üye olduğunu ve yararlandığını kendisi söylemişti. Listeye baktığımızda çok tanınmış isimleri görüyorduk'' dedi.
Söz konusu uygulamada e-postaların görevliler tarafından teker teker gönderildiğini ve bazı güçlükler yaşandığını belirten Akalın, ayrıca iletilerin bazen ''istenmeyen posta'' gibi algılandığından üyelerin yararlanamadığını kaydetti. Bu nedenle uygulamayı geliştirerek ''Sözbul'' adı altında kare bulmacaların hazırlandığını ve başvuranların e-posta adreslerine hazırlanan yazılım yoluyla otomatik olarak gönderileceğini dile getiren Akalın, ''Sözcük Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması'' isimli bu uygulamaya kısaca 'Sözbul' dediklerini söyledi.
Ücretsiz olan uygulamada kişilerin ''www.tdk.org.tr'' adresine girdiklerinde orada yer alan duyuruya tıklayarak e-posta adreslerini yazmalarının yeterli olduğunu belirten Akalın, üyelik doğrulamasının gönderilmesinin ardından kayıtların tamamlanacağını kaydetti.
-HER GÜNE YENİ BİR BULMACAYLA BAŞLAYACAKLAR-
TDK Başkanı Akalın, kişilerin her sabah e-postalarını açtığında yeni bir ''Sözbul'' iletisini bilgisayarında bulacağını ifade ederek, TDK uzmanlarının her günün tarihini gözönünde bulundurarak o günün anlam ve önemine ilişkin sözcük, deyim, atasözü ve türetilmiş sözcükleri bulmacalara dahil ettiklerini söyledi.
Uygulama için 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nü seçtiklerini dile getiren Akalın, ''Sözbul'' bulmacalarına ilişkin şu bilgileri verdi:
''Örneğin, 8 Martta göndereceğimiz bulmacamızda o günün 'Dünya Kadınlar Günü' olması dolayısıyla o gün kadınla ilgili sözcük, deyim, atasözü ve yabancı sözcüklere karşılıklar yer alacak. Öncelikle, Güncel Türkçe Sözlükten günün sözü olarak 'kadın' sözcüğünün anlamı, nerelerde kullanıldığı, yabancı sözlere karşılıklar olarak 'First lady' sözüne karşılık TDK'nın türettiği 'başbayan' sözü yer alacak. Ayrıca, 'Günün Atasözü' olarak 'erkek arslan arslan da dişi arslan arslan değil mi?' atasözünü gönderiyoruz. En sonunda günün bulmacasını yazıcınızdan çıkarmak için tıklandığında bulmacayı yazıcıdan çıkarıp üzerinde çözebilirler.
Her gün bir gün önceki bulmacanın da çözümü gönderilecek. Sözcüklerin seçimini biz şu anda aylık olarak yapıyoruz. Önce o günün önemli olaylarını belirliyoruz. Örneğin, cemrenin düştüğü takvimlerde yer alır, 'birinci cemre düştü' denildiğinde 'cemre' sözü nedir, nereden geliyor, hangi anlamdadır, birinci cemreyle, ikinci cemreyle ne kastediliyor, bunun gibi o günle ilgili bilgilendirici iletiler gönderilecek.''
Yerel basın için hazırladıkları kare bulmacaların da büyük ilgi gördüğünü anlatan Akalın, ''Diyarbakır'dan bir gazete de, Danimarka'da Türkler'e yönelik bir gazete de başvurmuştu. Yani Danimarka'dan Diyarbakır'a kadar başvurular var'' dedi.
Bu konuyla ilgili TDK'ya halen başvuruların gelmeye devam ettiğini aktaran Akalın, ''Aslında bizim bulmacayı bu şekle dönüştürme düşüncemiz başlangıçta yoktu. Ancak vatandaşlar bize e-posta adreslerini göndererek 'benim bulunduğum bölgede gazete bu bulmacayı basmıyorsa benim günahım ne, ben de istiyorum' dedi. Onlara toplu halde göndermemiz de söz konusu olamazdı. Çok başvuru geldiği için bulmacaları da bunun içine kattık'' dedi.
Akalın, ''Bu uygulamaya ve yerel gazetelerdeki bulmacalara yoğun talep gelince bu bulmacaları hazırladık. sadece sayfamızda duyurduk, 2 günde 3 bin başvuru geldi'' diye konuştu.
TDK'nın çıkardığı ''Türk Dili'' dergisinde de bulmaca yayımladıklarını ifade eden Akalın, bulmacaları doğru çözen okurlara da birer kitap armağan ettiklerini sözlerine ekledi.