Kayıt
10 Mayıs 2007
Mesajlar
526
Beğeniler
0
Mekteb–i Sultani’nin Kuruluşu

Avrupalıya göre ”Hasta Adam” olan Osmanlıya müdahaleler başlar. Avrupa hayranlığı ile oluşturulan gündem, yetiştirilen Avrupa sevdalısı devlet adamları, ”pastadan pay almaya” çalışan Fransızların da dikkatini çekmiştir. İttihat ve Terakki’nin Alman sempatizanı yapısı Fransa’yı rahatsız eder ve Fransa artık hamle sırasının kendisine geldiğine karar verir. 22 Şžubat 1867 yılında Fransız Eğitim Bakanı Victor Duruy, Osmanlıya NOTA çeker. Bu nota, İstanbul’da bir Fransız okulu açılması yönündedir. (1868′den 1923′ e Mekteb-i Sultani, Galatasaraylılar Derneği, Prof Dr Vahdettin Engin - 2003 Ofset Yapımevi)

Fransa’nın emir ve talimatları ile, 1481 yılından beri Tıbbiye, Saray Mektebi gibi çeşitli dönemlerde çeşitli okullara ev sahipliği yapan şu anki 6alatasaray Lisesi binası bu işe tahsis edilir. 11 Ekim 1867 tarihli bir Fransız gazetesinde, Fransız müfredatı, dili ve sair yetkinlikte bir okul açtırılacağı ve parasının Osmanlı tarafından karşılanacağı müjdelenir. Dönemin İstanbul gazeteleri ise konu hakkında eleştirilerde bulunurlar. Fransa güdümündeki okula en sert tepkiyi Namık Kemal verir. (Hürriyet, 21.09.1868 - 31.05.1869, La Turquie, Ali Suavi, Namık Kemal, Adnan Şişman GS Mektebin Kuruluşu ve İlk Yılları 1989, İhsan Sungu - Belleten 1943 sayı 28)

Fransa’yla okulun kuruluşu hakkında anlaşma imzalanır ve Fransa’nın İstanbul sefiri M.Bourre konuyla bizzat ilgilenir. M.Bourre 29 Nisan 1868′de Dışişleri Bakanı Moustier’ gönderdiği mektupta okulla ilgili tüm yapılanlar bildirirken, azınlıklarla Müslümanların kaynaşmasında çok etkin bir rol oynayacak okulun 300′ e yakın öğrenci ile eğitime başlayacağını bildirmektedir. Fransa’nın uygun gördüğü Ernest De Salve 5 yıllık mukavele ile mektebe müdür olarak atanır. Mektep 1 Eylül 1868 günü, 147 Müslüman, 48 Gregoryen Ermeni, 36 Rum, 34 Musevi, 34 Bulgar, 23 Latin Katolik, 19 Ermeni Katolik toplam 341 öğrenci ile açılır. Okulun ilk müdürü De Salve, 5 yıllık sözleşmesi bitmeden istifa ettiği halde bir yıllık alacağı, zor günler geçirmesine rağmen Osmanlı İmparatorluğu tarafından ödenir, Aynı De Salve 15 Ekim 1874 tarihinde yayınlanan bir makalede, ”Müdürlüğünü yaptığı dönemde en akıllı öğrencilerin, Bulgarlardan en başarısızların ise Türklerden olduğunu söyleyivermiştir.(1868′den 1923′ e Mekteb-i Sultani, Galatasaraylılar Derneği, Prof Dr Vahdettin Engin - 2003 Ofset Yapımevi)

Mekteb - i Sultani’nin Kuruluşuna Dair Yorumlar
Sadece Osmanlı tebaasının gelişimi için (?) Fransa’nın girdiği zahmetleri akıl almıyor. Gerçi ilk yıllarda tüm para Osmanlıdan çıksa bile, Fransa tarafından da ciddi bir mesai harcanmış kuruluş aşamasında. İnsana “Fransa Türkiye’yi ne kadar da çok seviyormuş” dedirtiyor değil mi? Kurtuluş Savaşı yıllarında tüm Türkiye o sevgiyi (!) yakından görecek.

“Kurtuluş Savaşı öncesindeki 6alatasaray Lisesi”ne geçmeden önce, mektebin açılışının Fransız basınında yol açtığı yankılardan bir tanesini yazacağız. L’Unives Gazetesi’nden, L’Union Gazetesine kadar ilginç yorumlar yapılmaktadır. Huzurlarınızda; Fransa’nın Türkiye aşkı (!)

Katolik bir Fransız Lisesi Galata’da kuruldu. Şžark’ta, Fransa ve Katoliklik, haklın gözünde ayrılmaz bir mahiyet taşır. Dini bir eğitime, bir küçük kiliseye, bir Katolik papazına sahip 6alatasaray’da kurulan bir Fransız Lisesi ne Yunandan, ne Yahudi’den, ne de Türkten yanadır” (Adnan Şişman GS Mektebin Kuruluşu ve İlk Yılları 1989)
 
Yukarı Alt