Başka bir kaynak 
2 ağustosta ay–uranüs birarada
7’sinde ay–mars birarada
12–13’ünde şiddetli göktaşı yağmuru
13’ünde güneş–yeniay–merkür–satürn yakın dizilişte
15’inde merkür–güneş aynı anda en yüksekte
22’sinde satürn–güneş aynı anda en yüksekte
24’ünde mars–aldebaran birarada
28’inde tam ay tutulması
30–31’inde venüs hilali teleskopun ucunda
Hasan H. Esenoğlu(*)
Ağustos ayında gök olayları günlüğü
gün saat
2 05 Uranüs Ay’ın 2 derece güneyinde
4 03 Ay Yer’e en yakın (368890 km)
5 24 SON DÖRDÜN
7 05 Mars Ay’ın 6 derece güneyinde
13 02 YENİ AY
19 06 Ay Yer’e en uzak (404575 km)
21 03 İLK DÖRDÜN
24 01 Mars Aldebaran’ın 5 derece kuzeyinde
28 14 DOLUNAY ve Tam Ay Tutulması
31 03 Ay Yer’e en yakın (364170 km)
Gezegenlerin ilginç görünümleri
Ay–Uranüs birarada
2’sinde sabah saat 05’de şişkinay, 2 derece güneyindeki Uranüs ile birarada olacak. İki gökcismi güney tarafta ufuktan 41 derece yüksekte Kova (Aquarius) takım yıldızında yer alacak. İkilinin birlikteliği sabah Güneş doğuncaya kadar kısa süreliğine izlenebilecek. +5.8 kadir sönük gezegen ancak teleskop ile görülebilir. Bir görünümleri bu sayfada resimde verildi.
Ay–Mars birarada
7’sinde sabah 05’de kalın hilal, 6 derece kuzeyindeki Mars ile kısa süreliğine birarada olacak. İkili doğu tarafta ufuktan 47 derece yüksekte Boğa (Taurus) takım yıldızında yer alacak. Kırmızı renkli Mars’ın parlaklığı da +0.5 kadir. Mars–Ay doğrultusu bize doğruca kutup yıldızına yani kuzeye götürür. Bir görünümleri de yine bu sayfada resimde verildi.
Güneş–Yeniay–Merkür–Satürn yakın dizilişte
13’ünde öğle saat 13:20’de Yeniay, Merkür ve Satürn Güneş doğrultusunda yakın görünümde dizilecekler. Dört cismin yakın dizilişi ancak atmosfer dışından uydu teleskoplarıyla görülebilecek.
Mars–Aldebaran birarada
24’ünde gece yarısı saat 01 civarında Mars, Boğa burcunun en parlak yıldızı Aldebaran (+1.1 kadir)’ın 5 derece kuzeyinde yer alacak. İkili doğu tarafta ufuktan 8 derece yüksekte görülecek. İkiliden parlak olanı Mars.
Tam Ay Tutulması
28 Ağustos Salı gecesi meydana gelecek tam Ay tutulmasının saatleri aşağıda:
Tutulma zamanları (saat:dakika):
Ay’ın yarı gölge (penumbra) konisine girişi (P1) = 10:52.2
Ay’ın gölge (umbra) konisine girişi (U1) = 11:50.9
Tam tutulmanın başlangıcı (U2) = 12:52.0
Tutulma ortası = 13:37.3
Tam tutulmanın bitişi (U3) = 14:22.7
Ay’ın gölge konisinden çıkışı (U4) = 15:23.8
Ay’ın yarı gölge konisinden çıkışı (P4) = 16:22.5
Görüleceği yerler ise: Güney Amarika’nın doğusu ve Kuzey Amerika’nın kuzey doğu bölgeleri hariç tüm Amerika, Pasifik Okyanusu, Asya’nın doğu bölgeleri, Avustralya ve Antartika. Tutulmanın saatlerinden görüleceği gibi, gece olan yerlerden tutulma gözlemlenecek, gündüz saatlerine rast gelen Türkiye’den ise görülemeyecek. Meraklı okuyucular tutulma olayını uluslararası medyadan ve internetten izleyebilirler. Tutulmanın şekilsel anlatımına da şu adresten ulaşılabilir:
http://www.eclipse.org.uk/eclipse/1312007/.
Aylık gökbilim takvimi
Ağustos ayı boyunca Ay’ın evreleri resimde verildi. Yeniay–ilk ve son dördün–dolunay evrelere ulaşma saatleri de belirtildi. Gece gökyüzü parlaklığı bu evrelerden kestirilebilir ve uygun gözlem geceleri seçilebilir… Resimdeki ikili gökcisim fotoğrafları çeşitli gökbilim sitelerinden alıntıdır. İlkdördün ve sondördün evrelerine tam ulaşma anı fotoğrafları ile mozaik bir dolunayın oluşturulması gökyüzü fotoğrafçılığı meraklılarının ilgisini çekecektir de...
Ağustos ayında gezegenler
Merkür, sadece Güneş doğmadan önce doğuda veya Güneş battıktan sonra batıda (yaklaşık alacakaranlığın başında veya bitiminde) ufka yakın görülebilir. Gezegen Ağustos ayı boyunca Güneş’e yakın olacağından görülmesi zor olacak. Sadece ayın ilk günlerinde sabah Güneş doğmadan hemen önce saat 5:45 civarında sırasıyla İkizler (Gemini) ve Yengeç (Cancer) takım yıldızlarında çok kısa süreliğine görülecek. Merkür ufuktan en fazla 10 derece yüksekte ve doğu tarafta –1.1’den –0.5 kadire kadar sönükleşerek görülebilecek. Ayrıca gezegenin şişkinay evresi de teleskop ile izlenebilir. Merkür ve Güneş en yükseğe 15 Ağustos’ta öğle saat 13:09’da aynı anda ve yakın konumda olarak ulaşacaklar. İki cismin en yüksek noktadan geçişleri ancak atmosfer dışından uydu teleskoplarıyla görülebilecek.
Venüs, ay boyunca Güneş’e yakın olacağından görünümü az sayıda ve kısa olacak. Gezegen ayın sadece son günlerinde sabahları Güneş doğmadan hemen önce saat 06 civarında Yengeç takım yıldızında kısa süreliğine görülecek. Venüs ufuktan en fazla 9 derece yüksekte ve doğuda –4.3 kadir parlaklığında gökyüzünde adeta ışıldayacak. Belki bu yüzden bu parlak gezegene akşamın bir habercisi olarak “sabah yıldızı” denilmiş... Venüs teleskopla bakıldığında ince hilal evrede görülecek. Venüs hilali gökyüzü fotoğrafçıların ilgisini çekecektirde...
Mars, 1 Ocak–24 Aralık tarihleri arasında sabahları görülecek; Mars’ı bu yüzden sabah cismi olarak anımsayabiliriz. Gezegen ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacağından görülme süresi artacak şekilde gece yarısından sonra sabah Güneş doğuncaya kadar 3 saat süreliğine görülebilecek. Gezegen +0.3’den –4.3 kadire parlayacak ve doğu–güneydoğu tarafta ufuktan en fazla 59 derece gibi oldukça yüksekte (saat 05:30 civarında) Boğa takım yıldızında yer alacak. Kızıl gezegen ayrıca şişkinay evre görünümünde olacak ki teleskoplu okuyuculara ilginç gelebilir. Mars 7 Ağustos’ta saat yaklaşık sabah 06’da sondördüne yakın evredeki ayın 6 derece güneyinde ve 24’ünde saat gece 03’de de Boğa burcunun en parlak yıldız Aldebaran’ın da 5 derece kuzeyinde bulunacak. Anlamı, sırasıyla Mars–Ay ve Aldebaran–Mars uzanımları bizi doğruca kutup yıldızına ulaştırır.
Jüpiter, ay boyunca Güneş’e yakınlaşacak. Gezegen akşamları Güneş battıktan hemen sonra 3 saat süreliğine gece yarısına kadar görülebilecek. –2.1 kadir parlaklıklı gezegen, güneyde ve ufuktan en fazla 27 derece yüksekte Yılancı (Ophiuchus) takım yıldızında yer alacak. Jüpiter ve bulunduğu burç gök atlasında belirtildi.
Satürn, ay boyunca Güneş’e yakın konumda olacağından sadece ilk gün Güneş battıktan hemen sonra saat 20:30 civarında çok kısa süreliğine batıda Aslan (Leo) takım yıldızında (yıl boyunca da aynı burçta kalarak) görülecek. Gezegen ufuktan en fazla 7 derece yüksekte yer alacak. Gezegenin parlaklığı da +0.6 kadir. Satürn ve Güneş en yükseğe 22 Ağustos’ta öğle saat 13:07’de aynı anda yakın konumda olarak ulaşacaklar. İki cismin en yüksek noktadan geçişleri ancak atmosfer dışından uydu teleskoplarıyla görülebilecek.
Uranüs, ay boyunca Güneş’e yakınlaşacak. Gezegen akşam geç saatlerden itibaren tüm gece ve sabah Güneş doğuncaya kadar 7 saat süreliğine teleskop eşliğinde görülebilir. +5.7 kadir parlaklıklı sönük gezegen ufuktan en fazla 27 derece yüksekte doğudan güneye doğru 115 derece kadar geniş bir aralıkta Kova takım yıldızında (yıl sonuna kadar da aynı burçta) yer alacak.
Neptün, Uranüs’e benzer şekilde ay boyunca Güneş’e yakınlaşacağından görülme süresi azalacak şekilde akşam saatlerinden itibaren tüm gece ve sabah Güneş doğuncaya kadar 8 saat süreliğine teleskop eşliğinde izlenebilir. +7.8 kadir parlaklıklı oldukça sönük gezegen ufuktan en fazla 27 derece yüksekte güneydoğudan güneybatıya 115 derece kadar geniş bir aralıkta Oğlak (Capricornus) takım yıldızında (yıl sonuna kadar da aynı burçta) yer alacak.
Gezegenlerin görüleceği zamanlar bu sayfada çizelgede verildi. Ağustos ayında gökyüzü tüm gece gezegen zengini görünüyor...
Akşam
Jüpiter
Satürn (1–2)
Neptün
Gece
Mars
Jüpiter
Uranüs
Neptün
Sabah
Merkür (1–4)
Venüs (30–31)
Mars
Uranüs
Neptün
Göktaşı yağmuru, Perse (Perseus) takım yıldızı civarından yağan Perseidler isimli göktaşı yağmuru 17 Eylül–24 Ağustos tarihleri arasında görülebilir. En yüksek sayıya ise 13 Ağustos’ta ulaşır: saatte yaklaşık 110 kadar göktaşı görülebilir. Bilindiği gibi, yağmurlar dışında gece boyunca ancak 6-7 kadar göktaşı görülebilmekte. Perseidlerin hızları saniyede 59 kilometreye kadar ulaşır. Bu göktaşı yağmurunu izlemek isteyen okuyucular, özellikle 12 Ağustos gece yarısından itibaren sabah saatlerine kadar kuzeydoğu yönünde ve ufuktan 20 derece yüksekteki Perse takım yıldızı bölgesine bakabilirler. Perseidler ve diğer göktaşı yağmurları ve gözlemleri hakkında ayrıntılı bilgi Uluslararası Göktaşı Kuruluşu’nun http://www.imo.net adresinden öğrenilebilir. Swift-Tuttle kuyruklu yıldızından kalanları göktaşı yağmuru olarak izlemek heyecan verici olmalı...
Gök atlası, 15 Ağustos gece saat 22:00 için verildi. Ay boyunca gök cisimlerin konumlarını bulabilirsiniz. Bu sanal gök atlasını yukarıdaki tarih ve saatte gerçeği ile karşılaştırmak uzayı kavramada yararlı olur. Bu iş için gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli… Hareketli cisimlerin (yapay uydular dahil ki görülmeleri alışmışlığın dışında heyecan verici öyle ki flash benzeri görünümlü Güneş panelli İridium uyduları baş döndürücü güzellikte...) gecelik yolları üzerindeki sabit duran parlak yıldızların/takım yıldızların arasından ilerleyişleri gün ve gün işaretlenmeleri ile bu cisimlerin yol izleri de belirlenebilir ve gelecek gecelerde nerede olacağı kestirilebilirde… Gök atlasında ayrıca Büyük Ayı (Ursa Major), Küçük Ayı (Ursa Minor), Kutup yıldızı (Polaris) ve bu ay görülebilecek burçlar da verildi. Gök atlasında yer alan ve hep gökyüzünde kalan Büyük Ayı takım yıldızını gece uzun süre ile yer değiştirdiğini ara ara izlemek aslında Yer’in döndüğü bilgisini gözlemleyerek/deneyleyerek öğrenmede öncelenebilir... Büyük Ayı takım yıldızı Kutup yıldızını gösteriyor olması yardımıyla yön bulma bilgisi de kullanılabilir...
Güncel
1– Renk ayırımı ile gece kolay görüşü, fosforlu özellikleri, parmak izi bırakmayacak kalitede çift taraflı kaplı iyi teknolojik özellikli gök atlası Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimcileri Bölümünce yeniden üretildi. Yıpranmadan uzun yıllar kullanılabilecek bu gök atlası [email protected] adresinden istenebilir.
2– Her yıl yapılageldiği gibi bu yılda 7–13 Ağustos tarihleri arasında 10. Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği Bursa’daki Uludağ’da Tübitak Bilim ve Teknik Dergisince gerçekleştirilecek. Ayrıntılı bilgi için adresler: [email protected], http://www.biltek.tubita.gov.tr/etkinlikler/gozlem.
3– Güneş Sistemi CD’si Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi Temmuz sayısında dergi ile birlikte verildi... İsteme adresi: [email protected].
Günün astronomi resmi http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ adresinden günlük olarak izlenebilir ki güne günaydın demenin en güzel adresi... Güncel gökbilim gelişmeleri de http://www.tug.tubitak.gov.tr/ adresinde yer verilmekte.
Bu yazıda kaynakça olarak kısmen “The Astronomical Almanac 2007”den yararlanıldı. Eldeki arazi dürbünleri bile bizleri heyecanlandırırken onların büyükleri durumundaki teleskoplar herhalde büyük mutluluklar saçmalı!... Büyük teleskopların ucundaki canlı gezegen görüntüleri uzaya asılı doğal tablolar!... çok az kişi büyük teleskoplarla gezegenlere bakmış olmalı, tersi olsa idi bina çatılarındaki yığın anten görünümleri yanında teleskop manzaraları da olmalıydı!... Teleskop başında parlak Ay yüzeyinde kraterler arasında saatlerce gezinti yapmanın sevinci de çok büyük!... hele teleskopla derin uzaydaki gezintiler “gezen mi çok bilir okuyan mı?” sözünü şimdi uzayla genişletmenin de bir yolu!... Teleskoplanmanın zamanı artık: yüzünü/ilgisini/yatırımını/teleskopunu gökyüzüne çeviren “ilkler” bugün öndeler!... erken yola çıkan yol alıyor... teleskoplu gözlemler dileğiyle...
* Astronom Dr., İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü
([email protected])
2 ağustosta ay–uranüs birarada
7’sinde ay–mars birarada
12–13’ünde şiddetli göktaşı yağmuru
13’ünde güneş–yeniay–merkür–satürn yakın dizilişte
15’inde merkür–güneş aynı anda en yüksekte
22’sinde satürn–güneş aynı anda en yüksekte
24’ünde mars–aldebaran birarada
28’inde tam ay tutulması
30–31’inde venüs hilali teleskopun ucunda
Hasan H. Esenoğlu(*)
Ağustos ayında gök olayları günlüğü
gün saat
2 05 Uranüs Ay’ın 2 derece güneyinde
4 03 Ay Yer’e en yakın (368890 km)
5 24 SON DÖRDÜN
7 05 Mars Ay’ın 6 derece güneyinde
13 02 YENİ AY
19 06 Ay Yer’e en uzak (404575 km)
21 03 İLK DÖRDÜN
24 01 Mars Aldebaran’ın 5 derece kuzeyinde
28 14 DOLUNAY ve Tam Ay Tutulması
31 03 Ay Yer’e en yakın (364170 km)
Gezegenlerin ilginç görünümleri
Ay–Uranüs birarada
2’sinde sabah saat 05’de şişkinay, 2 derece güneyindeki Uranüs ile birarada olacak. İki gökcismi güney tarafta ufuktan 41 derece yüksekte Kova (Aquarius) takım yıldızında yer alacak. İkilinin birlikteliği sabah Güneş doğuncaya kadar kısa süreliğine izlenebilecek. +5.8 kadir sönük gezegen ancak teleskop ile görülebilir. Bir görünümleri bu sayfada resimde verildi.
Ay–Mars birarada
7’sinde sabah 05’de kalın hilal, 6 derece kuzeyindeki Mars ile kısa süreliğine birarada olacak. İkili doğu tarafta ufuktan 47 derece yüksekte Boğa (Taurus) takım yıldızında yer alacak. Kırmızı renkli Mars’ın parlaklığı da +0.5 kadir. Mars–Ay doğrultusu bize doğruca kutup yıldızına yani kuzeye götürür. Bir görünümleri de yine bu sayfada resimde verildi.
Güneş–Yeniay–Merkür–Satürn yakın dizilişte
13’ünde öğle saat 13:20’de Yeniay, Merkür ve Satürn Güneş doğrultusunda yakın görünümde dizilecekler. Dört cismin yakın dizilişi ancak atmosfer dışından uydu teleskoplarıyla görülebilecek.
Mars–Aldebaran birarada
24’ünde gece yarısı saat 01 civarında Mars, Boğa burcunun en parlak yıldızı Aldebaran (+1.1 kadir)’ın 5 derece kuzeyinde yer alacak. İkili doğu tarafta ufuktan 8 derece yüksekte görülecek. İkiliden parlak olanı Mars.
Tam Ay Tutulması
28 Ağustos Salı gecesi meydana gelecek tam Ay tutulmasının saatleri aşağıda:
Tutulma zamanları (saat:dakika):
Ay’ın yarı gölge (penumbra) konisine girişi (P1) = 10:52.2
Ay’ın gölge (umbra) konisine girişi (U1) = 11:50.9
Tam tutulmanın başlangıcı (U2) = 12:52.0
Tutulma ortası = 13:37.3
Tam tutulmanın bitişi (U3) = 14:22.7
Ay’ın gölge konisinden çıkışı (U4) = 15:23.8
Ay’ın yarı gölge konisinden çıkışı (P4) = 16:22.5
Görüleceği yerler ise: Güney Amarika’nın doğusu ve Kuzey Amerika’nın kuzey doğu bölgeleri hariç tüm Amerika, Pasifik Okyanusu, Asya’nın doğu bölgeleri, Avustralya ve Antartika. Tutulmanın saatlerinden görüleceği gibi, gece olan yerlerden tutulma gözlemlenecek, gündüz saatlerine rast gelen Türkiye’den ise görülemeyecek. Meraklı okuyucular tutulma olayını uluslararası medyadan ve internetten izleyebilirler. Tutulmanın şekilsel anlatımına da şu adresten ulaşılabilir:
http://www.eclipse.org.uk/eclipse/1312007/.
Aylık gökbilim takvimi
Ağustos ayı boyunca Ay’ın evreleri resimde verildi. Yeniay–ilk ve son dördün–dolunay evrelere ulaşma saatleri de belirtildi. Gece gökyüzü parlaklığı bu evrelerden kestirilebilir ve uygun gözlem geceleri seçilebilir… Resimdeki ikili gökcisim fotoğrafları çeşitli gökbilim sitelerinden alıntıdır. İlkdördün ve sondördün evrelerine tam ulaşma anı fotoğrafları ile mozaik bir dolunayın oluşturulması gökyüzü fotoğrafçılığı meraklılarının ilgisini çekecektir de...
Ağustos ayında gezegenler
Merkür, sadece Güneş doğmadan önce doğuda veya Güneş battıktan sonra batıda (yaklaşık alacakaranlığın başında veya bitiminde) ufka yakın görülebilir. Gezegen Ağustos ayı boyunca Güneş’e yakın olacağından görülmesi zor olacak. Sadece ayın ilk günlerinde sabah Güneş doğmadan hemen önce saat 5:45 civarında sırasıyla İkizler (Gemini) ve Yengeç (Cancer) takım yıldızlarında çok kısa süreliğine görülecek. Merkür ufuktan en fazla 10 derece yüksekte ve doğu tarafta –1.1’den –0.5 kadire kadar sönükleşerek görülebilecek. Ayrıca gezegenin şişkinay evresi de teleskop ile izlenebilir. Merkür ve Güneş en yükseğe 15 Ağustos’ta öğle saat 13:09’da aynı anda ve yakın konumda olarak ulaşacaklar. İki cismin en yüksek noktadan geçişleri ancak atmosfer dışından uydu teleskoplarıyla görülebilecek.
Venüs, ay boyunca Güneş’e yakın olacağından görünümü az sayıda ve kısa olacak. Gezegen ayın sadece son günlerinde sabahları Güneş doğmadan hemen önce saat 06 civarında Yengeç takım yıldızında kısa süreliğine görülecek. Venüs ufuktan en fazla 9 derece yüksekte ve doğuda –4.3 kadir parlaklığında gökyüzünde adeta ışıldayacak. Belki bu yüzden bu parlak gezegene akşamın bir habercisi olarak “sabah yıldızı” denilmiş... Venüs teleskopla bakıldığında ince hilal evrede görülecek. Venüs hilali gökyüzü fotoğrafçıların ilgisini çekecektirde...
Mars, 1 Ocak–24 Aralık tarihleri arasında sabahları görülecek; Mars’ı bu yüzden sabah cismi olarak anımsayabiliriz. Gezegen ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacağından görülme süresi artacak şekilde gece yarısından sonra sabah Güneş doğuncaya kadar 3 saat süreliğine görülebilecek. Gezegen +0.3’den –4.3 kadire parlayacak ve doğu–güneydoğu tarafta ufuktan en fazla 59 derece gibi oldukça yüksekte (saat 05:30 civarında) Boğa takım yıldızında yer alacak. Kızıl gezegen ayrıca şişkinay evre görünümünde olacak ki teleskoplu okuyuculara ilginç gelebilir. Mars 7 Ağustos’ta saat yaklaşık sabah 06’da sondördüne yakın evredeki ayın 6 derece güneyinde ve 24’ünde saat gece 03’de de Boğa burcunun en parlak yıldız Aldebaran’ın da 5 derece kuzeyinde bulunacak. Anlamı, sırasıyla Mars–Ay ve Aldebaran–Mars uzanımları bizi doğruca kutup yıldızına ulaştırır.
Jüpiter, ay boyunca Güneş’e yakınlaşacak. Gezegen akşamları Güneş battıktan hemen sonra 3 saat süreliğine gece yarısına kadar görülebilecek. –2.1 kadir parlaklıklı gezegen, güneyde ve ufuktan en fazla 27 derece yüksekte Yılancı (Ophiuchus) takım yıldızında yer alacak. Jüpiter ve bulunduğu burç gök atlasında belirtildi.
Satürn, ay boyunca Güneş’e yakın konumda olacağından sadece ilk gün Güneş battıktan hemen sonra saat 20:30 civarında çok kısa süreliğine batıda Aslan (Leo) takım yıldızında (yıl boyunca da aynı burçta kalarak) görülecek. Gezegen ufuktan en fazla 7 derece yüksekte yer alacak. Gezegenin parlaklığı da +0.6 kadir. Satürn ve Güneş en yükseğe 22 Ağustos’ta öğle saat 13:07’de aynı anda yakın konumda olarak ulaşacaklar. İki cismin en yüksek noktadan geçişleri ancak atmosfer dışından uydu teleskoplarıyla görülebilecek.
Uranüs, ay boyunca Güneş’e yakınlaşacak. Gezegen akşam geç saatlerden itibaren tüm gece ve sabah Güneş doğuncaya kadar 7 saat süreliğine teleskop eşliğinde görülebilir. +5.7 kadir parlaklıklı sönük gezegen ufuktan en fazla 27 derece yüksekte doğudan güneye doğru 115 derece kadar geniş bir aralıkta Kova takım yıldızında (yıl sonuna kadar da aynı burçta) yer alacak.
Neptün, Uranüs’e benzer şekilde ay boyunca Güneş’e yakınlaşacağından görülme süresi azalacak şekilde akşam saatlerinden itibaren tüm gece ve sabah Güneş doğuncaya kadar 8 saat süreliğine teleskop eşliğinde izlenebilir. +7.8 kadir parlaklıklı oldukça sönük gezegen ufuktan en fazla 27 derece yüksekte güneydoğudan güneybatıya 115 derece kadar geniş bir aralıkta Oğlak (Capricornus) takım yıldızında (yıl sonuna kadar da aynı burçta) yer alacak.
Gezegenlerin görüleceği zamanlar bu sayfada çizelgede verildi. Ağustos ayında gökyüzü tüm gece gezegen zengini görünüyor...
Akşam
Jüpiter
Satürn (1–2)
Neptün
Gece
Mars
Jüpiter
Uranüs
Neptün
Sabah
Merkür (1–4)
Venüs (30–31)
Mars
Uranüs
Neptün
Göktaşı yağmuru, Perse (Perseus) takım yıldızı civarından yağan Perseidler isimli göktaşı yağmuru 17 Eylül–24 Ağustos tarihleri arasında görülebilir. En yüksek sayıya ise 13 Ağustos’ta ulaşır: saatte yaklaşık 110 kadar göktaşı görülebilir. Bilindiği gibi, yağmurlar dışında gece boyunca ancak 6-7 kadar göktaşı görülebilmekte. Perseidlerin hızları saniyede 59 kilometreye kadar ulaşır. Bu göktaşı yağmurunu izlemek isteyen okuyucular, özellikle 12 Ağustos gece yarısından itibaren sabah saatlerine kadar kuzeydoğu yönünde ve ufuktan 20 derece yüksekteki Perse takım yıldızı bölgesine bakabilirler. Perseidler ve diğer göktaşı yağmurları ve gözlemleri hakkında ayrıntılı bilgi Uluslararası Göktaşı Kuruluşu’nun http://www.imo.net adresinden öğrenilebilir. Swift-Tuttle kuyruklu yıldızından kalanları göktaşı yağmuru olarak izlemek heyecan verici olmalı...
Gök atlası, 15 Ağustos gece saat 22:00 için verildi. Ay boyunca gök cisimlerin konumlarını bulabilirsiniz. Bu sanal gök atlasını yukarıdaki tarih ve saatte gerçeği ile karşılaştırmak uzayı kavramada yararlı olur. Bu iş için gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli… Hareketli cisimlerin (yapay uydular dahil ki görülmeleri alışmışlığın dışında heyecan verici öyle ki flash benzeri görünümlü Güneş panelli İridium uyduları baş döndürücü güzellikte...) gecelik yolları üzerindeki sabit duran parlak yıldızların/takım yıldızların arasından ilerleyişleri gün ve gün işaretlenmeleri ile bu cisimlerin yol izleri de belirlenebilir ve gelecek gecelerde nerede olacağı kestirilebilirde… Gök atlasında ayrıca Büyük Ayı (Ursa Major), Küçük Ayı (Ursa Minor), Kutup yıldızı (Polaris) ve bu ay görülebilecek burçlar da verildi. Gök atlasında yer alan ve hep gökyüzünde kalan Büyük Ayı takım yıldızını gece uzun süre ile yer değiştirdiğini ara ara izlemek aslında Yer’in döndüğü bilgisini gözlemleyerek/deneyleyerek öğrenmede öncelenebilir... Büyük Ayı takım yıldızı Kutup yıldızını gösteriyor olması yardımıyla yön bulma bilgisi de kullanılabilir...
Güncel
1– Renk ayırımı ile gece kolay görüşü, fosforlu özellikleri, parmak izi bırakmayacak kalitede çift taraflı kaplı iyi teknolojik özellikli gök atlası Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimcileri Bölümünce yeniden üretildi. Yıpranmadan uzun yıllar kullanılabilecek bu gök atlası [email protected] adresinden istenebilir.
2– Her yıl yapılageldiği gibi bu yılda 7–13 Ağustos tarihleri arasında 10. Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği Bursa’daki Uludağ’da Tübitak Bilim ve Teknik Dergisince gerçekleştirilecek. Ayrıntılı bilgi için adresler: [email protected], http://www.biltek.tubita.gov.tr/etkinlikler/gozlem.
3– Güneş Sistemi CD’si Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi Temmuz sayısında dergi ile birlikte verildi... İsteme adresi: [email protected].
Günün astronomi resmi http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ adresinden günlük olarak izlenebilir ki güne günaydın demenin en güzel adresi... Güncel gökbilim gelişmeleri de http://www.tug.tubitak.gov.tr/ adresinde yer verilmekte.
Bu yazıda kaynakça olarak kısmen “The Astronomical Almanac 2007”den yararlanıldı. Eldeki arazi dürbünleri bile bizleri heyecanlandırırken onların büyükleri durumundaki teleskoplar herhalde büyük mutluluklar saçmalı!... Büyük teleskopların ucundaki canlı gezegen görüntüleri uzaya asılı doğal tablolar!... çok az kişi büyük teleskoplarla gezegenlere bakmış olmalı, tersi olsa idi bina çatılarındaki yığın anten görünümleri yanında teleskop manzaraları da olmalıydı!... Teleskop başında parlak Ay yüzeyinde kraterler arasında saatlerce gezinti yapmanın sevinci de çok büyük!... hele teleskopla derin uzaydaki gezintiler “gezen mi çok bilir okuyan mı?” sözünü şimdi uzayla genişletmenin de bir yolu!... Teleskoplanmanın zamanı artık: yüzünü/ilgisini/yatırımını/teleskopunu gökyüzüne çeviren “ilkler” bugün öndeler!... erken yola çıkan yol alıyor... teleskoplu gözlemler dileğiyle...
* Astronom Dr., İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü
([email protected])
#8074451 !? 
