Kül bulutları hayatımızı nasıl etkileyecek?
Geçtiğimiz günlerde İzlanda’da patlayan yanardağ lavla birlikte kilometrelerce yükselen kül bulutları oluştu. Bulutlar rüzgarla taşınarak kapımıza kadar geldi. Uçak motorlarına verdiği ciddi zararlar onlarca uçuşu iptal ettirdi .
Bu bulutların insan sağlığına etkileri nedir, kirli havadan ne farkı var, nasıl korunmalıyız? Ota Tıp Merkezi’nden Uzman Doktor Faik Akvardar bilgi verdi:
Kül bulutunun içeriği nedir?
Türkiye Toraks Derneği’nin yaptığı basın bildirisine göre; kül bulutunun içerisinde bulundurduğu partiküller, 10 mikrondan küçük %25 kadar organik ve inorganik partikül ve toksik gaz içeriyor. Kül bulutu bir tür silikon da içerir. Kül aslında tek başına çok kötü sonuçlar doğurmuyor. Asıl kötü olan bu toksik gazın içindeki flor ve kükürt gibi maddeler.
İzlanda’dan ülkemize gelen kül bulutlarının sağlığa ne gibi etkisi var? Egzoz’dan kirli havadan farklı olarak nasıl bir içeriğe sahip?
Kül bulutları sağlıklı insanlar için zararlı değil ancak kronik bronşit, astım, KOAH, solunum yolu allerjileri gibi solunum yolu hastalıkları bulunan kişilerde durum farklı.
Gazın içindeki flor kükürt gibi maddeler özellikle hayvanlar için çok zararlı. Otların içine karışarak bu otları yiyen hayvanlarda sağlık sorunlarına yol açıyor. Fark şudur; Egzoz gazı ve kirli havada açığa çıkan karbondioksit gazı atmosferde birikir ve atmosferi etkiler. Direkt olarak insan sağlığını etkilemez. Yine atmosferde biriken egzoz gazı ya da kirli hava küresel ısınmaya neden olarak bizleri indirekt olarak etkiler. Ancak kül bulutları direkt olarak solunum sistemini etkiliyor.
Kül bulutlarından olumsuz yönde etkilenmemek için, kendimizi nasıl korumalıyız?
Bahsedilen hastalıkları olan kişiler mümkünse dışarı çıkmasınlar, çıkmak zorunda olanlar ise maske kullansınlar ya da en azından atkı, eşarp ile ağız ve burunlarını kapatmaya çalışsınlar ve hızlı bir şekilde kapalı ortama girsinler.
Daha önceden solunum yollarından şikayeti olmayan sağlıklı bireylerde de kül bulutu maruziyetinden sonra boğazda yanma, nefes almada güçlük başlarsa hızla kapalı ortama girsinler.
Bebekler ve çocuklar dış ortamda böyle bir dönemde oyun oynamasınlar.
Yağmurla kül bulutu gelirse önerimiz şapka ve şemsiye kullanılması yönünde.
Özellikle hangi hastaların daha fazla dikkat etmesi gerekiyor? Kalp ve akciğer vb. hastalarının dikkat etmesi ve yapması gerekenler?
Kronik bronşit, KOAH, solunum yolu alerjileri bulunan kişilerin; çocukların, bebeklerin evden zorunlu olmadıkça çıkmamalarını ve evdeyken pencerelerini kapalı tutmaları öneriyoruz.
Kül bulutundan en çok kimler etkilenebilir? Çocuk, hamile, vs. ? Bu kişiler üstünde zararları neler olabilir?
Kronik solunum yolu alerjileri ve kronik bronşiti olanlar ile çocuk ve hamilelerinde açık havaya mümkün ise çıkmamalı.
Kül bulutundan etkilenmemek için evde ne gibi önlemler alınabilir? Veya evde kişinin kendi kendine uygulayabileceği yöntemler var mı?
Evde alınabilecek önlem dışarıdaki havanın içeriye mümkün olduğunca az girmesi için gerekmedikçe kapı ve pencerelerin açılmaması, yağmur ile birlikte kül bulutunun gelmesi söz konusu olursa şapka takmak, mutlaka şemsiye kullanmak ve yağmur ile cildin temasına engel olmak için yağmurluk giymek.
Ozon tabakası: Ozon 3 adet oksijen molekülünden oluşan bir maddedir. Atmosfer tabaklarından biri olan stratosfer de bulunmaktadır. Ozon tabakası canlılar için hayati önem taşımaktadır. Güneş’den gelen zararlı ışınları tutarak canlıların zarar görmesini engellemektedir.
Asit yağmuru: Atmosfere yayılan kükürtdioksit ve azotdioksit gazlarının kimyasal dönüşümlerden geçtikten sonra bulutlarıdaki su damlacıkları tarafından emilmesi ile oluşur. Daha sonra bu damlacıklar yeryüzüne yağmur, kar gibi yollarla düşerler. Bu toprağın asitlik miktarını arttırır ve tatlı su kaynaklarının kimyasal dengesini bozar.
Hava kirliliği: Atmosferdeki birçok kirleticinin insan, hayvan, bitki yaşamına çevre kalitesine, ticari araçlara zarar vermesi olarak tanımlanabilir.
Kül bulutu: Kül bulutu içerisinde 10 mikrondan küçük %25 kadar organik ve inorganik partikül ve toksik gaz içerir.
Sera etkisi: Dünya üzerine düşen güneş ışınlarından çok, dünyadan yansıyan güneş ışınlarıyla ısınır. Bu yansıyan ışınlar başta karbondioksit, metan ve su buharı olmak üzere atmosferde bulunan gazlar tarafından tutulur, böylece dünya ısınır. Işınların bu gazlar tarafından tutulmasına sera etkisi denir.
Ultraviyole ışınları: Elektromanyetik ışınım, dalga boyuna göre çeşitli sınıflara ayrılır. Bunlar, en uzun dalga boyundan en kısasına doğru radyo, mikrodalga, kızılötesi, görünür, morötesi X-ışını ve gama ışınımlarıdır.
Küresel ısınma: Küresel ısınma, insan tarafından atmosfere verilen gazların sera etkisi yaratması sonucunda, dünya atmosferi ve okyanuslarının ortalama sıcaklıklarında belirlenen artışa verilen isimdir.
