Kayıt
11 Kasım 2007
Mesajlar
7.839
Beğeniler
0
: Taksim işareti. web adreslerinde kullanılır.



@ : e-mail adreslerinde kullanıcı ismini kullanıcının Internet
adresinden ayırmak için kullanılır.



: Ters taksim işareti. Çoğunlukla DOS ve Windows dizinlerinde
kullanılır.



~ : Web adreslerinde kullanılır. Bir alt dizini gösterir.



100BaseFX : Fiber kablo kullanılan 100 Mbps'lik Fast Ethernet
spesifikasyonu. 400 metreyi geçmeyen bağlantılar için kullanılır.



100BaseT : UTP kablo kullanan 100 Mbps'lik Fast Ethernet spesifikasyonu.
100BaseT bağlantısı, ağ üzerinde trafik yokken darbeler gönderir.



100BaseTX : UTP veya STP kablo kullanılan 100 Mbps'lik Fast Ethernet
spesifikasyonu. İlk kablo çifti veriyi almak için, ikincisi iletmek için
kullanılır. 100BaseTX 100 metreyi geçen bağlantılarda kullanılmaz.



3-D (Üç Boyutlu) : Bilgisayarlarda derinliği algılamayı sağlayan görüntü
biçimini tanımlar.





ACD (Automatic Call Distribution) :
Otomatik Çağrı Dağıtımı. Gelen çağrıları merkezi ofisten farklı
yerlerdeki çalışanlara yönlendiren cihaz veya servis.



Active matrix (Aktif matriks) : Taşınabilir bilgisayarların sıvı
kristal ekranlarında kullanılan teknoloji, TFT olarak da bilinir. Pasif matris
(çift taramalı - dual scan) ekranlara göre daha geniş bir açıdan iyi görüntü
sağlar.



Adapter (adaptör) : Bir donanım veya elektronik parçanın başka bir
donanım veya elektronik parçaya, herhangi bir fonksiyon kaybına yol açmadan
bağlanabilmesini sağlayan cihaz.



Add-in : Ana programa eklenebilen ek yardımcı yazılımlar için kullanılır.



Add-on : Bir bilgisayarın kapasitesini artırmak için takılan bir
donanım birimi olabileceği gibi, ana yazılımın özelliklerini artıran yardımcı
bir yazılım da olabilir.



ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) : Asimetrik Sayısal Abone Hattı.
Varolan telefon hatları üzerinden yüksek bant genişliğinde sayısal
verilerin iletilmesini sağlayan teknoloji. Çevirmeli telefon servislerinden
farklı olarak sürekli bir bağlantı sağlar. ADSL, aynı hat üzerinden
analog (ses) bilgilerin iletilmesine de izin verir.



Agent : Ajan. Internet'te bilgi toplayan bir program. Sizin olmadığınız
zamanlarda da bazı servisleri periyodik olarak yerine getirebilir. Verdiğiniz
parametrelere göre ilgilendiğiniz bilgileri toplar, bunları günlük veya
belirlediğiniz periyotlarda size sunar.



AGP (Accelerated Graphics Port) : Üç boyutlu grafiklerin sıradan
PC'lerde gösterilmesini sağlayan bir arabirim spesifikasyonu. Intel tarafindan
geliştirildi.



Algorithm : Bir sorunu çözmek için belirlenmiş kurallar veya işlemler.



Analog : Analog teknoloji, belirli bir frekansdaki alternatif
elektromanyetik akımın, değişken frekansdaki işaretlere veya taşıyıcı
dalgaların büyüklüğüne eklenmesi ile gerçekleştirilen elektronik iletim.
Yayın ve telefon iletişimi analog teknoloji kullanılarak gerçekleştirilir.



Analog-to-digital conversion (ADC) : Analogdan sayısala dönüştürme.
Değişken (analog) bir işaretin içeriği değişmeksizin çok seviyeli (sayısal)
bir işarete dönüştürülmesi.



Anti-virus yazılımı : Bilgisayarınızın disklerinde bilinen veya
potansiyel virusleri arayıp bulan ve yok eden bir program türü.



API (Application Programming Interface) : Uygulama Programlama Arayüzü.
Diğer programlarla bilgi alışverişinde bulunan programları yazan programcılar
tarafından kullanılır.



Applet : Küçük bir uygulama programıdır. Java diliyle oluşturulur
ve bir HTML sayfasına yerleştirilir.



Application Layer : Uygulama Katmanı. OSI (Open Sytems Interconnection)
referans modelinde 7. katman. E-mail, dosya transferi ve terminal emülasyonu
gibi işlemlere servis verir.



Application Server : Uygulama Sunucusu. Dağıtık yapıdaki bir ağda
bulunan bir bilgisayarda çalıştırılan sunucu yazılımı. Üç katmanlı
uygulamaların bir parçasıdır. Bu üç katman: Kullanıcı arayüzü (GUI),
uygulama sunucusu ve veritabanı sunucusudur.



Architecture : Mimari. Bilgi teknolojilerinde, özellikle bilgisayarlarda
ve networklerde mimari, genel yapıyı, elektronik komponentleri, bilgisayarın
iç yapısını ve işletim sistemini belirler.



ASCII : Metin dosyalarında en çok kullanılan formattır. Bir ASCII
dosyasındaki her bir karakter, 7 haneli ikili sayı sistemi ile gösterilirler.
Bu şekilde 128 adet karakter gösterilebilir.



Assembler : Temel bilgisayar komutlarından oluşan ve komutları
bilgisayar işlemcisinin anlayabileceği şekilde ikili kod durumuna çeviren
bir program.



Asynchronous : Zamanuyumsuz. Bilgisayar programlamasında işlemlerin
birbirinden bağımsız olarak yapılabilmesidir. İstemci/sunucu modeli kullanılarak
sunucular, pek çok istemciden gelen zamanuyumsuz çalışma taleplerini yönetebilirler.



ATM (Asynchronous Transfer Mode) : Veriyi 53 byte'lık hücrelere bölen
ve onları sayısal işaret teknolojisini kullanarak fiziksel bir ortam üzerinden
ileten bir anahtarlama teknolojisi. Yüksek hızlı iletimin avantajını
kullanmak için tasarlanmıştır.



Authentication : Onaylama. Özel veya herkese açık ağlarda, ağa bağlanan
kişinin kimliğinin tespiti için gereklidir.İşlem şifre girilerek gerçekleştirilir.



Authorization : İzin. Sisteme giriş izni vermek. Çok kullanıcılı
sistemlerde sistem yöneticisi, sisteme girebilecek kişilere giriş izni ve kişilere
bağlı olarak da sistemde yapabileceği işlemler için belirli izinler verir.











B2B (business-to-business) :
e-biz de denir. Internet'te kurumlarla tüketiciler arasında değil de kurumlar
arasındaki ürün, servis ve bilgi alışverişi.



Backbone : Omurga. Ağın en ağır trafiği taşıyan parçası; bir
binanın içine, şehre veya bölgeye yayılmış olan LAN'ları birbirine bağlar.



Backplane : Bir şasi içindeki arabirim kartı ile veri yolları ve güç
dağıtım yolları arasındaki fiziksel bağlantılar.



Backup : Yedekleme. Ekipmanın bozulması durumu düşünülerek dosyaların
veya veritabanının başka bir yere kopyalanması işlemi.



Bandwidth : Bant genişliği. Bir ağ kablosunun taşıyabileceği
maksimum veri miktarı, bps (bit per second) birimi ile ölçülür.



Barcode : Barkod. Belirli bir ürünü, şahsı veya yeri temsil edecek
şekilde çizgi ve boşluklardan oluşturulmuş görüntü. Kod, sayıları ve
diğer işaretleri göstermek için dikey çubuk ve boşluk dizilerini kullanır.
Kodları okumak için bir barkod okuyucu kullanılır.



Baseband : Temel bant. Tek taşıyıcı frekansın kullanıldığı
klasik bir ağ teknolojisi. Ethernet buna iyi bir örnektir. Buna 'Narrowband'
da denir. Karşıtı 'broadband'dir.



Baud : Saniyede iletilen işaret sayısını gösteren işaret hızı
birimi. Her bir işaret elemanı 1 bit'le gösterilirse, baud yerine bps (bit
per second - saniyedeki bit sayısı) de kullanılabilir.



Benchmark : 1) Bir ürünün veya sistemin ölçüldüğü şartlar.
2) Belirli bir işletim sistemini veya uygulamayı ölçmek için özel
olarak tasarlanmış bir program. 3) Kullanıcıların iyi tanıdıkları
bir ürünle daha yeni bir ürünün kıyaslanması. 4) Bir ürünün karşılaması
gereken performans kriterleri dizisi.



Beta test : Yazılım geliştirmede yazılım testinin ikinci aşamasıdır.
Ürün piyasaya çıkmadan önceki testleri içerir. İlk aşama alpha testidir.



Beta version : Beta testi aşamasındaki yazılımın testçilere dağıtılan
sürümü.



Binary : Bilgisayarların verileri gösterirken kullandıkları ikili sayı
sistemi. Sadece 0 ve 1 sayılarını içerir.



Binary file : Metin dışındaki bilgi formatlarını (grafik, ses,
elektronik tablo vs.) içeren dosya. Bir metin dosyası değildir. Bilgisayarın
anlayacağı bir şekilde bit'lerden oluşmuş bir dosyadır.



BIOS (Basic Input/Output System) : Bilgisayar açıldıktan sonra
sistemin çalışmaya başlaması için işlemci tarafından kullanılan
program. Bilgisayarın işletim sistemi ile sabit disk, klavye ve mouse gibi
cihazlar arasındaki veri akışını yönetir.



Bit : Verinin en küçük birimidir. Tek bir ikili değere sahiptir, ya 0'dır
ya da 1.



Bitmap : Bir görüntü alanını ve her bir pikselin rengini belirler.
GIF ve JPEG, bitmap içeren grafik görüntü dosya tipine iyi birer örnektir.



Bit rate : Bit hızı. Sayısal iletişimde, bir iletişim ağının
belirli bir noktasından saniyede geçen bit sayısını gösterir. Veri
transfer hızı da denir.



Bluetooth : Mobil telefonların, bilgisayarların ve diğer mobil cihazların
birbirleriyle, ev ve işyerlerindeki kısa dalga kablosuz bağlantıları
kullanan telefon ve bilgisayarlarla kolaylıkla bağlantı kurabilmelerini sağlayan
spesifikasyon.



Boolean logic : Bilgisayardaki veriyi sorgulamak için AND, OR veya NOT
gibi terimler kullanılan sistem.



Boot : Bir bilgisayarı boot etmek, bilgisayarın belleğine işletim
sistemini yüklemektir. Sistem yüklendiğinde, artık bilgisayar kullanıcının
herhangi bir uygulamayı çalıştırması için hazır durumdadır.



Bps (Bits per second) : Saniyede bit sayısı. Bir modemin veri iletim hızıdır.



Bridge : KöPage Rankingü. İletişim ağlarında, aynı protokolu (örneğin
Ethernet veya Token Ring) kullanan yerel alan ağlarını birbirine bağlamak için
kullanılan ürün.



Broadband : Tek bir iletişim ortamında birden fazla veri kanalı sağlayan
iletişimi gösterir.



Broadcast : Yayın. Genelde birşeyi bütün yönlere aynı anda yöneltme
anlamındadır. Radyo veya televizyon yayını, alıcısını doğru işaret
kanalına ayarlayan herkesin alabileceği radyo dalgaları üzerinden yapılan
bir iletimdir. Bazen bütün üyelere gönderilen e-mail'ler için de kullanılır.
İletişimde bir ağ üzerindeki bütün noktalara veri paketi gönderimi için
kullanılır.



Broadcast adress : Yayın adresi. Bütün istasyonlara bir mesaj gönderimi
için ayrılmış özel adres.



Broadcast domain : Yayın alanı. İletişim alanında, topluluk içindeki
bir cihazdan çıkan yayını alacak olan bütün cihazlar topluluğu için
kullanılır. Yayın alanı genellikle router'larla sınırlanır, çünkü
router'lar yayını geçirmezler.



Broadcast Storm : Yayın fırtınası. Pek çok yayının bütün ağ bölümlerine
aynı anda gönderilmesi şeklindeki istenmeyen bir ağ durumu. Bir yayın fırtınası
ağın bant genişliğinin büyük bir bölümünü işgal eder ve ağın devre
dışı kalmasına neden olabilir.



Browser : Web'de yayınlanan bilgiyi aramak için kullanılan bir yazılım
paketi; en çok kullanılanları Microsoft Internet Explorer ve Netscape'dir.



Buffer : Tampon. Donanım cihazları ile farklı hızlarda çalışan
veya farklı öncelikleri olan programlar tarafından paylaşılan bir veri alanıdır.
Tampon, her cihazın veya işlemin diğerini engellemeden çalışmasını sağlar.
İletişimde, iletilen verinin tutulduğu depolama alanı için kullanılır.
Tampon, ağ cihazları arasındaki işlem hızı farklılıklarını ortadan
kaldırmak için kullanılır.



Bug : Hata. Bilgisayar teknolojisinde, bir programdaki kodlama hatasını
gösterir.



Burst : Aralıklı bir işlem sırasında belirli bir miktarda verinin alınması
ve gönderilmesidir.



Bus : Bir bilgisayar parçasından diğerlerine gönderilen işaretlerin
üzerinden geçtiği, kablolardan veya diğer ortamlardan oluşan fiziksel işaret
yolu.



Business intelligence : Kurumsal bilgisayar kullanıcılarının daha iyi
karar vermelerine yardımcı olmak için, veriyi toplamak, depolamak, analiz
etmek ve ona erişim sağlamak için kullanılan uygulama ve teknoloji
kategorisi. Business intelligence uygulamaları, karar destek, sorgu ve
raporlama, OLAP (online analytical processing), istatistik analizi, tahmin ve
veri arama uygulamalarını içerir.



Byte : Pek çok bilgisayar sisteminde sekiz bit'in oluşturduğu bir
bilgi birimi olarak kullanılır. Çoğunlukla bir karakteri gösteren bir
birimdir (örneğin, "g", "5" veya "?").





Cable : Kablo. Koruyucu bir kılıf içinde bakır kablonun
veya optik fiberin oluşturduğu veri iletim ortamı.



Cable modem : Kablo modem. PC'nizi yerel kablolu TV hattına bağlamanızı
ve veriyi 1.5 Mbps hızında almanızı sağlayan cihaz.



Cache : Bir şeyin geçici bir süre saklandığı yer. Web sayfalarını,
diskinizdeki browser'in cache dizininde saklayabilirsiniz. O sayfaya tekrar dönmek
istediğinizde, browser sayfayı gidip sunucudan almak yerine cache'den alır ve
size zaman kazandırır. Bilgisayarlar çeşitli seviyelerde cache içerirler,
bunların arasında bellek cache'i (ön bellek) ve disk cache'i vardır.



CAD (Computer Aided Design) : Mimarlar, mühendisler, tasarımcılar,
sanatçılar ve teknik çizimle uğraşan kişiler tarafından kullanılan bir
yazılım tipi. CAD yazılımları iki veya üç boyutlu modeller yaratmak için
de kullanılabilir.



Call center : Çağrı merkezi. Müşterilerden gelen çağrılarla
birlikte diğer çağrıların da bilgisayar otomasyonu yardımıyla yönetildiği
merkez.



Carrier : Taşıyıcı. Bilgi teknolojisi alanında, başka bir veri taşıyıcı
işaret tarafından modüle edilmiş olan tek frekanslı elektromanyetik dalga
veya alternatif akım. İletişim endüstrisinde ise, telefon şirketi veya
iletişim servisi veren diğer şirketler için kullanılır.



Category 5 cabling : Kategori 5 kablolaması. Standart UTP kablolamanın
beş derecesinden biri. Veriyi 100 Mbps hızda iletir.



Cell : Hücre. Ağ alanında ATM tipi anahtarlamada temel veri birimi
olarak kullanılır.



Cell relay : Ağ teknolojisi, küçük, sabit boyutlu veri paketlerine
veya hücrelere dayanır. Hücreler sabit uzunlukta olduklarından, donanımda yüksek
hızlarda işlenip anahtarlanabilirler. Cell relay, aralarında ATM, IEEE 802.6
ve SMDS gibi protokollerinde bulunduğu pek çok yüksek hızlı ağ
protokolunun temelidir.



CGI (Common Gateway Interface) : Bir Web sunucunun aynı bilgisayarda çalışan
bir uygulamayla ve uygulamanın da (CGI programı) Web sunucu ile nasıl iletişim
kuracağını belirleyen kurallar dizisi. Herhangi bir uygulama, CGI standardına
göre giriş-çıkışı idare ediyorsa, bir CGI programı olabilir.



Cgi-bin : Bir Web sunucuda CGI programlarının tutulduğu dizine verilen
ad.





CGMP : Cisco Group Management Protocol. IP host'ların
ve router'ların IGMP'leri (Internet Group Management Protocol) tarafından
bildirilen multicast trafiğini tanımak için Cisco anahtarları tarafından
kullanılır. Anahtarlar bu bilgiyi, multimedya ortamındaki trafiği kısıtlayarak
yerel ağ bant genişliğini korumak için kullanırlar.



Channel : Kanal. 1) İletişimde üzerinden işaretlerin aktığı
ayrı bir yol. 2) Radyo ve televizyonda, bir kullanıcının seçebildiği
ayrı bir program kaynağı. 3) Optik fiber iletiminde, ayrı bir ışık
dalga boyu. 4) Internet'te, yenilenen bilgiyi otomatik olarak gönderen,
önceden belirlenmiş bir Web sitesi. 5) Bilgisayar ve Internet pazarında,
üretici ile alıcı arasındaki kuruluşlar. 6) IRC kullanımında,
belirli bir chat grubu.



Channel-attached : Kanal bağlantısı. Bir bilgisayara veri kanalları
(giriş/çıkış kanalları) tarafından bağlanmış cihazlar.



Chassis : Şasi. Bir otomobilin, uçağın, bilgisayarın veya çok parçalı
herhangi bir cihazın üzerine kurulduğu yapı.



Checksum : İletim biriminden geçen bit'lerin sayısı. Aynı birimden
alıcıda da bulunur. Böylece alıcıya aynı sayıda bit'in ulaşıp ulaşmadığı
kontrol edilebilir.



Circuit : Devre. 1) Elektronikte, elektrik akımının taşındığı
iki veya daha çok nokta arasındaki yol. 2) İletişimde, iki veya daha
fazla nokta arasında işaretlerin taşındığı özel yol.



Circuit switching : Devre anahtarlama. Bir çağrı boyunca, çağrıyı
yapanla alan arasında olması gereken özel fiziksel devredeki anahtarlama
sistemi. Daha çok telefon ağlarında kullanılır.



Client : İstemci. Ağ üzerindeki bir nokta. Bir sunucu tarafından sağlanan
kaynakları kullanan kullanıcı iş istasyonu.



Client/server : İstemci/sunucu. İki bilgisayar programı arasındaki
ilişkiyi tanımlıyor. Programlardan biri (istemci), talebini yerine getirecek
olan programdan (sunucu), bir servis talebinde bulunur. Bir ağ üzerinde
istemci/sunucu modeli, farklı yerlere dağıtılmış programlar arasında
uygun bir iletişim yolu sağlar.



Clock speed : Saat hızı. Bir bilgisayarda, işlemcinin çalışma
temposunu ayarlayan bir osilatör tarafından saniyede üretilen darbe sayısı.
Genellikle MHz (megahertz veya saniyede milyon darbe) olarak ölçülür.



Cluster : 1) Kişisel bilgisayar depolama teknolojisinde,
bilgisayarın işletim sistemi tarafından yönetilen, sabit diskteki dosya
depolama mantık birimidir. 2) İletişim teknolojisinde, ortak bir
kontrol birimine veya sunucuya veya bir grup sunucuya bağlanmış terminal veya
iş istasyonu grubudur. Böylelikle yapılan işler paylaşılabilir veya
sunuculardan biri arızalandığında diğeri devreye girebilir.



Coaxial cable : Kablolu TV bağlantılarında, Ethernet veya diğer
tipteki yerel alan ağlarında kullanılan kablo.



Codec : 1) (coder-decoder) İletişimde, analog işaretleri sayısal
bit serilerine ve sayısal işaretleri de analoga dönüştürmek için darbe
kod modülasyonunu kullanan cihaz. 2) (Compression/decompression) Büyük
dosya veya programları küçültmek için sıkıştıran ve daha sonra açan özel
bir program.



Coding : Kodlama. İkili işaretleri taşımak için kullanılan elektrik
teknikleri.



Collision : Çarpışma. Bir Ethernet ağında, aynı anda veri iletmek
isteyen iki cihazın yol açtığı sonuç. Veri paketlerinin çarpıştığını
tespit eden ağ her ikisini de iptal eder. Çarpışma, Ethernet ağının doğal
bir sonucudur.



COM (Component Object Model) : Program komponent nesnelerini geliştirmek
ve desteklemek için Microsoft'un bir çalışması. COM+, DCOM ve ActiveX arayüzlerini
ve araçlarını içerir.



COM port : İletişim yuvası. Bilgisayarlarda dışardan modem gibi
cihazların takıldığı yuva.



Command : Komut. Kullanıcının bilgisayarın işletim sistemine veya
bir uygulama progr*****, bir servisi uygulaması için verdiği özel emir.



Compiler : Derleyici. Belirli bir programlama dilinde yazılmış
komutları işleyen ve onları bilgisayar işlemcisinin kullanacağı bir
formata dönüştüren özel bir program.



Component : Komponent. 1) Programlama ve mühendislikte komponent,
büyük bir programın veya yapının tanınabilen bir parçasıdır. Genellikle
bir komponent, bir fonksiyon veya ona ilişkin fonksiyonlar grubunu sağlar. 2)
Nesne yönelimli programlamada ve dağıtık nesne teknolojisinde komponent,
yeniden kullanılabilen bir program parçasıdır. Aynı bilgisayardaki veya dağıtık
bir ağda başka bir bilgisayarda bulunan diğer komponentlerle birlikte bir
uygulamayı oluştururlar.



Compression : Sıkıştırma. Zamandan veya yerden tasarruf etmek için
verinin boyutunu küçültme işlemi.



Concentrator : Konsantratör. Veri iletim işaretlerini ileriye doğru
aktaran cihaz. Bazen uzak erişim hub'ları için de aynı terim kullanılır.



Connectionless : Bağlantısızlık. Sanal bir devre olmaksızın veri
transferi yapılmasını tanımlar.



Connection-oriented : Bağlantı yönelimli. Sanal bir devre kurulmasını
gerektiren veri transferini tanımlar.



Convergence : 1) Bilgi işlem teknolojisinde, kişisel
bilgisayarın, iletişimin ve televizyonun birleştirilip herkesin kullabileceği
seviyeye getirilmesi. 2) İletişim teknolojisinde, ağ topolojisinde yapılan
değişikliği kabul etmek için özel bir yönlendirme protokolü çalıştıran
bir grup ağ cihazının hızı ve özellikleri.



Cookie : Bir Web sitesinin sabit diskinize yerleştirdiği bilgi. Daha
sonra tekrar o siteyi ziyaret ettiğinizde bu bilgi sayesinde sizi hatırlayacaktır.



Core router : Paket anahtarlamalı yıldız topolojisinde omurganın bir
parçası olan router. Çevredeki ağlardan diğer ağlara giden trafiğin tümünün
üzerinden geçeceği tek kanaldır.



Cpi (characters per inch) : İnç başına basılan karakter sayısı.
Sabit genişlikteki fontlar için kullanılır. Değişken genişlikteki fontlar
ortalama bir cpi değerine sahiptir.



Cps (characters per second) : Nokta vuruşlu yazıcıların saniyede bastıkları
karakter sayısı.



CPU (Central Processing Unit) : Merkezi İşlem Birimi. Bilgisayar
programlarının komutlarını işleyen merkezi birim olan işlemci veya mikroişlemci
için eskiden kullanılan bir deyim.



CRM (Customer Relationship Management) : Müşteri İlişkileri Yönetimi.
Kurumların müşteri ilişkilerini düzenli bir şekilde yürütmelerine yardımcı
olan yazılım ve metodolojiler için kullanılan terim.



CRT (Cathode Ray Tube) : Görüntülerin elektron ışınlarının
fosforlu yüzeyine düşmesi ile oluştuğu özel bir tüp. Pek çok bilgisayar
monitöründe kullanılır.



CSU/DSU (Channel Service Unit/Digital Service Unit) : Kanal Servis
Birimi/Sayısal Servis Birimi. Yerel alan ağlarında (LAN) kullanılan sayısal
veri çatılarını, geniş alan ağı (WAN) çatılarına veya tersine dönüştüren
modem boyutundaki bir cihaz.



CTI (Computer telephony integration) : Bilgisayar ve telefon ağlarının
bir arada çalışmalarını sağlayan yazılım. Çağrıya özel verileri sağlamak
için daha çok çağrı merkezlerinde kullanılır.



Cursor : İmleç. Kullanıcının metni gireceği yeri ekranda gösteren
işaret.





Data mining : Veri arama. Daha önce bulunmayan
ilişkileri ortaya çıkarabilmek için yapılan veri analizi.



Data rate : Veri hızı. Belirli bir sürede bir yerden başka bir yere
iletilen sayısal veri miktarı.



Data warehouse : Veri ambarı. Bir kurumun çeşitli kaynaklarından
gelen verilerin tamamının veya önemli kısımlarının toplandığı depolama
alanı. Çeşitli uygulamalardan ve kaynaklardan alınan veriler veri ambarındaki
bir veritabanında tutulacak şekilde düzenlenirler ve analitik uygulamalar
tarafından kullanılmak veya kullanıcı sorguları için hazır hale
getirilirler.



Database : Veritabanı. Kolayca erişilebilecek, yönetilebilecek ve güncellenebilecek
şekilde düzenlenmiş olan bir veri topluluğu. Bir veritabanı, satış işlemleri,
ürün bilgileri, stoklar ve müşteri bilgileri ile ilgili kayıtları barındırır.



Database management system : Veritabanı yönetim sistemi. Bir veya
birden fazla kullanıcının bir veritabanına bilgi girmesine veya veritabanındaki
bilgilere erişmesine izin veren bir program.



Debugging : Bir bilgisayar programındaki hataların bulunup düzeltilmesi
işlemi.



Decission support system : Karar destek sistemi. Kullanıcıların iş
kararlarını daha kolay verebilmesi için verileri analiz eden ve sonuçları
kullanıcıya sunan bir uygulama.



Decryption : Başkalarının okumasını engellemek amacıyla şifrelenen
bilgilerin tekrar eski formatına dönüştürülmesi.



Dedicated line : Özel hat. Bir kullanıcının veya kurumun günün 24
saati kullanımına hazır olan, iki nokta arasındaki iletişim hattı.



Default : Kullanıcı bir ayar parametresini veya herhangi bir değeri
belirlemediği zaman, uygulamanın kullandığı daha önceden belirlenmiş
sabit bir değer veya ayar parametresi.



Delay : 1) Kullanıcının başlattığı bir işlemle, işleme
karşılık aldığı ilk yanıt arasında geçen süre. 2) Belirli bir
kaynaktan gönderilen bir veri paketinin belirli bir yol üzerinden hedefe ulaşması
için gereken süre.



Demodulation : Modüle edilmiş bir işaretin eski durumuna dönüştürülmesi
işlemi. Modemler bu işlemi, analog bir işareti orijinal haline (sayısal) dönüştürmek
için uygularlar.



Denial of service attack : Internet'te, belirli servisleri almakta olan
kullanıcıların bu servisleri alamama durumuna getirilmeleri. Danial of
service (DoS) attack, bir bilgisayar sistemindeki dosyalara ve programlara da
zarar verebilir.



Destination adress : Hedef adres. Ağ üzerinde veriyi alan bir cihazın
adresi.



Device driver : Cihaz sürücü. Bilgisayara takılmış belirli tipteki
bir cihazı kontrol eden program. Cihaz sürücüler, yazıcılar, ekranlar,
CD-ROM okuyucular ve disket sürücü gibi cihazlar için kullanılırlar.



Dial-up : Pek çok kullanıcının bir çok hatta sahip bir sistem üzerinden
kurdukları telefon bağlantısı. Sınırlı bir süre için sürdürülür.
Alternatifi, sürekli bir bağlantı sağlayan kiralık hat bağlantısıdır.



Dial-up line : Bir telefon ağını kullanarak anahtarlamalı devre bağlantısı
yoluyla kurulmuş iletişim hattı.



Digital audio tape (DAT) : Sayısal ses bantı. Profesyonel çalışmalarda
sesin sayısal olarak kaydedilmesi için kullanılan teknik ve kayıt ortamı.



Digital signal processing (DSP) : Sayısal işaret işleme. Sayısal
iletişimin doğruluğunu ve sürekliliğini sağlamak için kullanılan çeşitli
teknolojiler.



Digital signature : Sayısal imza. Bir mesajı göndereni veya bir dokümanı
hazırlayanı tespit etmek için kullanılan elektronik imza.



Directory : Dizin. 1) Internet'te, konu başlıklarının ve alt
başlıklarının düzenli bir şekilde sunulduğu kılavuz. Bunlardan en çok
bilineni Yahoo'dur. 2) Bilgisayarda, birbirine bağlı dosyaların diğerlerinden
ayırdedilebilmesi için bir isim verilerek tutuldukları klasörlerden oluşan
yapı.



Directory services : Dizin servisleri. Servis sağlayıcıların ağ
cihazlarını konumlandırmalarına yardımcı olan servisler.



Docking station : Taşınabilir bilgisayarların masaüstü bilgisayar
gibi çalışmalarına izin verecek şekilde bağlantılar sağlayan bir donanım
parçası. Docking station'lar ağ kartı da içerirler, böylece taşınabilir
bilgisayarları ağa bağlarlar.



Domain : Alan. Bir isimle belirlenen bilgi alanı. Internet'te ağ
adresleri dizisini içerir.



Domain name system (DNS) : Alan ismi sistemi. İsimlerin IP (Internet
Protocol) adreslerine dönüştürülme yolu.



Download : İndirme. Bir dosyanın bir bilgisayardan diğerine
iletilmesi. Internet'te bir kullanıcının bir Web sitesinde bulunan bir dosyayı
kendi bilgisayarına alması.



DRAM : Bilgisayarlarda kullanılan bir bellek türü. Depolama hücrelerindeki
bilgilerin sürekli yenilenmesini gerektirir.



DSL (Digital Subscribe Line) : Normal telefon hatları üzerinden
verilerin yüksek bant genişliklerinde iletilmesini sağlayan teknoloji.



Dynamic HTML : HTML'in önceki sürümüne göre daha gösterişli ve daha
interaktif Web siteleri yaratılmasına izin veriyor, yeni programlama olanakları
sunuyor.





E-business : e-iş. İşlerin Internet üzerinde
yönetimi. Sadece mal alım satımını değil, müşterilere servis vermeyi ve
iş ortakları ile birlikte çalışmayı da kapsar.



E-commerce : Elektronik ticaret. Internet üzerinden servis ve mal alım
satımı işlemleri.



Edge router : ATM ağlarında kullanılan bir terim. Yerel ağlar ile ATM
omurga ağı arasında veri yönlendirmesini sağlayan ağ cihazıdır.



EDI (Electronic Data Interchange) : Elektronik veri değişimi. Veri alış
verişi için standart bir format. Daha çok iş dokümanlarının transferinde
kullanılır.



EEPROM : Sadece okunabilen, ancak üzerindeki bilgiler silinip yeniden yüklenebilen
bir bellek türü.



E-mail : e-posta. İletişim kanalları kullanılarak bilgisayar üzerinden
mesaj alışverişi. E-posta mesajları genel olarak metin formatındadır.
Ancak grafik veya başka veri tiplerini mesajınıza iliştirip gönderebilirsiniz.



Encoder : Sayısal ses teknolojisinde, wav ses dosyalarını MP3 dosya
formatına dönüştüren program.



Encryption : Veriyi, istenmeyen kişilerin anlayamayacakları bir biçime
sokan özel bir algoritmanın uygulanması.



Enterprise : Bilgisayar kullanan organizasyonlar için kullanılır.
Pratik kullanımında daha çok büyük kurumları gösterir.



Enterprise network : Kurumsal ağ. Bir kurumun ana noktalarını birbirine
bağlayan ağ. WAN'dan farkı, kurumun kendi özel bir ağ olmasıdır.



Entity : Varlık. İletişim alanında genel olarak yönetilebilen bir ağ
cihazını gösterir.



EPROM : Silinebilen programlanabilir bellek. Üzerindeki program silinip
yeniden yüklenebilir.



ERP (Enterprise Resource Planning) : Üretim yapan veya diğer iş
alanlarında çalışan kurumların iş birimlerini yönetmelerine yardımcı
olan çok modüllü bir uygulama. Yönetilebilen iş birimleri arasında üretim
planlama, satın alma, yedek parça stoğu, sipariş izleme gibi birimler
bulunabiliyor. ERP uygulaması, finans ve insan kaynakları modüllerini de içerir.
Sistem çoğunlukla bir veritabanı ile entegre bir biçimde kullanılır.





Ethernet : En çok kullanılan yerel alan ağı
teknolojisi.



Extranet : Bir intranet'e sahipseniz, müşterilerin, tedarikçilerin ve
diğer önemli kişilerin ihtiyaçları olduğu alanlara güvenli bir şekilde
erişmelerini sağlayarak, onun bir kısmını bir extranet haline dönüştürebilirsiniz.



FAQ (Frequently asked questions) : Sıkça sorulan sorular. Internet'in
bir özelliği haline geldi. Internet üzerinde çeşitli konularda sık sorulan
sorulara verilen yanıtları içeren pek çok FAQ bölümü bulabilirsiniz.



Fast Ethernet : IEEE 802.3u spesifikasyonuna dayanan Fast Ethernet,
10BaseT Ethernet spesifikasyonuna göre 10 kat fazla hız sağlar. Ayrıca çatı
formatı, MAC mekanizmaları ve MTU gibi özellikleri de korur. Teorik olarak çıkış
hızı toplam 100 Mbps'i bulur.



Fault management : Hata yönetimi. OSI tarafından belirlenen ağ yönetiminin
beş kategorisinden biri. Ağ hatalarının bulunmasını ve kontrol edilmesini
sağlar.



FDDI (Fiber Distributed Data Interface) : 200 km'yi geçmeyen yerel ağlarda,
fiber optik hatlar kullanılarak veri iletişim yolları kurulmasını
belirleyen standart.



Fiber optic : cam, plastik kablo veya fiber üzerinde iletişimin ışık
darbeleri ile yapılmasını sağlayan teknoloji ve ortam.



Fibre Channel : Fiber Kanal. Bilgisayar cihazları arasında 1 Gbps hızında
iletişim kurulmasını sağlayan teknoloji. Çoğunlukla sunucularla depolama
cihazları arasında veya depolama cihazlarının kendi aralarındaki iletişim
için kullanılır.



File allocation table (FAT) : Dosya yeri tablosu. Bir sabit diskte
saklanan dosyaların haritasını tutar. Diske kaydedilen dosyalar cluster'larda
(diskin temel birimi) tutulurlar, bunların da yan yana olması gerekmez. İşletim
sistemi dosyanın kaydedildiği cluster'ları bu tabloya bakarak öğrenir ve
bulur.



File extensions : Dosya ekleri. Bir dosyanın formatını gösteren,
dosya isminin devamında yer alan ekler.



File formats : Dosya formatları. Kullandığınız her programda
dosyalar belli formatlarda kaydedilirler. O dosyaları tekrar açmak için ya
aynı programı kullanmak ya da o formatı destekleyen başka bir program
kullanmak gerekir.



File sharing : Dosya paylaşımı. Bilgisayar verilerinin herkes tarafından
veya belirli kişiler tarafından paylaşımı. Çoğunlukla ağ üzerinde ayrılan
bir alanda toplanan dosyalar kolaylıkla kullanıcılar tarafından paylaşılabilir.



File system : Dosya sistemi. Bilgisayarda dosyaların isimlendirilme ve
bilgisayarda tutulma sistemidir. Dosyalar klasörlerin oluşturduğu bir dizin
yapısında tutulurlar.



File transfer : Dosya transferi. Dosyaların bir ağ cihazından diğerine
aktarılmasına izin veren ağ uygulamaları kategorisi.



Filter : Filtre. 1) Programlamada, belirli kriterleri karşılaması
beklenen giriş ve çıkışları kontrol etmek için kullanılan program. 2)
İletişimde belirli tipte işaretlerin geçmesine izin veren cihaz.



Firewall : Özel ağ kaynaklarını diğer ağ kullanıcılarından
korumak için, bir geçit sunucusuna yerleştirilen uygulama.



FireWire : Apple'ın çeşitli cihazların bilgisayara bağlanabilmesi için
geliştirdiği bir standart. 63 kadar cihaz tek bir kablo ile 400 Mbps transfer
hızında bilgisayarlara bağlanabiliyor.



Firmware : ROM'a yüklenmiş yazılım komutları.



Flash memory : Flash bellek. Cep telefonlarında, sayısal kameralarda, ağ
anahtarlarında ve taşınabilir bilgisayarlardaki PC Card'larda kullanılan bir
bellek türü.



Flow : Akış. Bir ağdaki iki nokta arasında ver akışı.



Flow control : Akış kontrolü. Ağ üzerindeki cihazlar arasında gidip
gelen verinin yönetimi.



Flowchart : Akış diyagramı. Bir programın akış mantığı, iş veya
üretim prosesleri ve organizasyon şeması gibi şeylerin grafik olarak gösterimi.



Folder : Klasör. Dosya sistemlerinde dosyaların içinde tutulduğu klasörler.



Font : Belirli bir tipte ve büyüklükteki yazı karakteri seti.



Footprint : Bilgi teknolojisinde bir donanım biriminin veya yazılımın
kapsadığı alan.



Forwarding : İletim. Ağ üzerindeki bir cihaz yoluyla bir çatıyı
(frame) son hedefe doğru gönderme işlemi.



Fragmantation : Bir paketi, paketin orijinal boyutunu desteklemeyen bir ağ
üzerinden iletmek için daha küçük parçalara bölme işlemi.



Frame : Çatı. 1) İletişimde, adres ve belirli protokol kontrol
bilgilerini de içerecek şekilde, ağ noktaları arasında iletilen veri. 2)
Video ve film kayıtlarında, görüntü dizisinin tek bir karesi.



Frame Relay : Yerel ağlarla geniş alan üzerindeki uç noktalar arasında,
aralıklı olarak sağlanan veri iletişimi için tasarlanmış iletişim
servisi.



Frequency-division multiplexing (FDM) : Pek çok işaretin tek bir iletişim
kanalı üzerinden iletilmesi için geliştirilmiş bir teknik. Her bir işaret
farklı bir frekansda gönderilir.



Front-end : Ön uç. Kullanıcının doğrudan kullandığı uygulama.
Back-end, arka uç uygulamalar, ön uç uygulamaları destekleyen servisleri
dolaylı yollardan sunarlar.



FTP (File Transfer Protocol) : Internet üzerinde dosya alışverişini
basitleştiren standart bir Internet protokolu.



Full Duplex : Gönderici ile alıcı istasyon arasında aynı anda veri
transferini gerçekleştirme özelliği. Tam duplex 100BaseT, 200 Mbps'lik bir
çıkış hızı sağlar (her bir yönde 100 Mbps). Fiberle kullanıldığında
daha uzak mesafelere iletime de izin verir. Tam duplex'de bir 100BaseFX bağlantısı
2 km'ye ulaşabilir.





Gateway : Geçit. Bir ağa giriş noktası.



GB (gigabyte) : 1 milyar byte civarında bir depolama alanını gösterir.



Gbps : Saniyede 1 milyar bit. Veri iletim ortamının bant genişliği ölçüsü.



Geographic information system (GIS) : Coğrafi Bilgi Sistemi. Harita
bilgisi verilerinin alınıp analiz edilmesini sağlar. Hava tahmini, satış
analizi ve nüfus tahmini gibi alanlarda kullanılır.



GHz : 1 milyar hertz. Alternatif akım veya elektromanyetik dalga frekans
ölçüsü. Bilgisayarlarda işlemcinin saat hızını gösterir.



Gigabit : 1 milyar bit. İki iletişim noktası arasında saniyede
iletilen bit sayısının ölçüsü olarak kullanılır.



Gigabit Ethernet : 1 Gbps hız sağlayan bir yerel ağ standardı. Çoğunlukla
ağ omurgalarında kullanılır.



Global Positioning System : Küresel Konumlandırma Sistemi. Dünya etrafında
bir yörünge izleyen 24 uydu yoluyla dünya üzerindeki çok küçük şeylerin
bile yerini belirlemeyi mümkün kılan sistem. Doğruluk derecesi 10 ile 100 m
arasında bir farkla değişiyor.



GPRS (General Packet Radio Service) : Paketlere dayalı bir kablosuz
iletişim sistemi. Mobil telefon ve bilgisayar kullanıcılarına 56 ile 114
Kbps'lik hızlar arasında Internet'e sürekli bağlanma olanağı sağlıyor.



Graphics accelerator : Grafik hızlandırıcı. Bilgisayar ekranındaki görüntüyü
sürekli yenileyen bir bilgisayar programının yüklenebildiği bilgisayar parçası,
video kartına takılan bir yonga seti. Bilgisayarın grafik gösterim hızını
artırarak bazı efektlerin kullanılmasını mümkün kılıyor.



Groupware : Farklı yerlerde çalışan insanların bir arada çalışmalarına
yardımcı olan programlar. Bu tip yazılımların sağladığı servisler arasında
ajanda paylaşımı, bir yazı üzerinde ortak çalışma, e-posta idaresi,
paylaşılan veritabanına erişim ve elektronik toplantılar gibi servisler
bulunuyor.



GSM (Global System for Mobile communication) : Avrupa'da yaygın olarak
kullanılan sayısal bir mobil telefon sistemi. 900 veya 1800 MHz hızlarında
çalışıyor.



GUI (Graphical User Interface) : Grafik Kullanıcı Arayüzü. Bugünün
önde gelen işletim sistemlerinin kullanıcılara sundukları arayüz.





Hacker : Aslında
akıllı programcı anl***** gelen bir terim, ancak günümüzde Internet üzerinden
bilgisayar sistemlerini çökertmeye çalışan kötü niyetli programcılar için
kullanılıyor.



Half-duplex : Veri iletiminin tek bir taşıyıcı üzerinden iki yönde
ancak farklı zamanlarda yapıldığı durum.



Handshake/handshaking : El sıkışma, anlaşma. Telefon iletişiminde
iki modem, bağlantı sırasında hangi protokolün kullanacağı konusunda
bilgi alışverişinde bulunur ve anlaşırlar.



Header : Başlık. 1) Bir dokümanın ekranda görüntülendiğinde
veya yazıcıdan çıkarıldığında, başında yer alan yazı ve görüntü
kombinasyonundan oluşan başlık. 2) E-posta'da, e-posta'nın geldiği
yeri, adresi, diğer alıcıları, mesaj önceliği seviyesini ve diğer
bilgileri gösteren e-posta'nın bir parçası. 3) Bir bilgisayar dosyasında,
dosyanın içeriğinden önce gelen, içeriğin uzunluğunu ve dosyanın diğer
özelliklerini gösteren bölüm. 4) Bir ağ iletim biriminde, veri veya
kontrol işaretlerinden önce gelir, dosya veya iletim birimi hakkında, uzunluk
ve bağlı bulunan başka dosya veya iletim birimi olup olmadığı gibi
bilgileri içerir.



Hertz (Hz) : Saniyedeki çevrim sayısını gösteren frekans birimidir.
Evlerde kullandığımız elektrik 50 Hz'dir. Ancak iletişim daha yüksek
frekanslarda yapıldığından kilertz (KHz) veya megahertz (MHz) mertebesinde
değerler kullanılır.



Heterogeneous : Heterojen, tek biçimli olmayan. Bütünü oluşturan parçaların
farklılığını gösterir. Çoğunlukla, farklı üreticilerin parçalarının
bir arada çalıştırılmasıyla oluşturulan ağlar için kullanılır.


Hexadecimal :
16 tabanlı sayı sistemi. Her hanede 16 rakamın kullanılabildiği (0 da
dahil), sayı sistemi. Normalde kullandığımız 10 tabanlı sayı sisteminde
ise her hanede 10 rakam kullanılır. Bu sistemde sayı hanelerinde kullanılan
0-9 arası sayılar rakamla daha üst sayılar ise A-F arasındaki harflerle gösterilir.
Örneğin 10 tabanlı sistemde kullandığımız 10 sayısının karşılığı
16 tabanlı sistemde A'dır. Bu sayı sistemi iki tabanlı sayılarla çalışan
bilgisayarlarda sayıların gösterimini kolaylaştırır. İki hexadecimal sayı
hanesi ile sekiz haneli ikili tabandaki sayı veya bir byte gösterilebilir.



Hierarchical addressing : Hiyerarşik adresleme. Yerleri göstermek için
mantıksal bir hiyerarşi kullanan adresleme düzeni. Örneğin IP adresler,
veri paketlerinin gidecekleri yere yönlendirilmeleri için IP yönlendirme
algoritmalarının kullandıkları, ağ numaralarını, alt ağ numaralarını
ve host numaralarını içerirler.



Hierarchical Storage Management (HSM) : Hiyerarşik Depolama Yönetimi.
Depolama sisteminin ekonomik olarak kullanıldığı arşiv sisteminin policy
(politika) temelli yönetimi. Çoğunlukla dağıtık kurumsal ağlarda kullanılan
HSM, tek başına bir sistem olarak da kullanılabilir. Hiyerarşi, farklı yapıda
depolama ortamlarının varlığını gösterir. Örneğin, RAID sistemleri,
optik sistemler veya bant sistemleri.



High Speed Serial Interface (HSSI) : Yüksek Hızlı Seri Arabirim. Kısa
mesafeli iletişim arabirimi. Çoğunlukla yerel veya geniş alan ağlarında yönlendirme
ve anahtarlama cihazlarının birbirine bağlanması için kullanılır.



Home network : Ev içinde iki veya daha fazla bilgisayarın yerel alan ağı
biçiminde birbirine bağlanmasıdır. Evde birden fazla bilgisayar varsa, bu şekilde
dosyalar, programlar, yazıcılar, diğer çevre birimleri ve Internet erişimi
paylaşılabilir.



Home page : Ana sayfa. Bir Web sitesinin ana sayfası, bir ziyaretçi
siteye bağlandığında göreceği ilk ekran; genellikle hem o sitedeki hem de
diğer sitelerdeki diğer sayfalara bağlantılar içerir.



Hook : Çengel. Programcılıkta, bir paket programa programcının kendi
kodunu girmesine izin veren bir arayüzün kullanıldığı yer. Bazen içine
kod girilen böyle bir program için de kullanılır.



Hop : Veri paketinin iki ağ noktası arasında iletilmesi. Bir paketin
gideceği nokta sayısı (hop sayısı) paketin başlığındaki bilgiler arasında
yer alır.




Host : 1) Internet'te, diğer bilgisayarların iki yönlü erişim
sağladıkları herhangi bir bilgisayardır. Ağ üzerindeki bir nokta anlamında
kullanılır. 2) Ana bilgisayar (mainframe). Akıllı veya akılsız
terminallere hizmet eder. 3) Kendinden daha küçük veya daha az özelliğe
sahip olan cihaz veya programa hizmet veren cihaz veya program.



Host number : IP adresinin, alt ağda ağ noktasını gösteren kısmı.



Hosting : Bir veya daha fazla web sitesine hizmet vermek ve bakımını
yapmak. Bilgisayarda yer ayırmanın ötesinde bir web sitesi için daha da önemlisi,
Internet'e hızlı bağlantı olanağının sağlanmasıdır. __________________

Hot swap : Bilgisayar çalışmaya devam ederken, sabit disk, CD-ROM sürücü,
güç kaynağı veya bir bilgisayar parçasının değiştirilebilmesi.



HTML (HyperText Markup Language) : Web sayfası yaparken kullanılan
Internet'in yazım dili.



HTTP (HyperText Transfer Protocol) : Internet üzerinde dosya (metin,
grafik görüntüler, ses, video veya diğer multimedya dosyaları) alışverişi
için kurallar dizisi. TCP/IP protokol setine gore HTTP bir uygulama
protokoludur.



Hub : Bir grup ağ noktası için merkezi bağlantı noktası; merkezi yönetim
için yararlıdır, ağ noktalarını aksaklıklardan izole etmek ve LAN alanını
genişletmek için kullanılır.



Hyperlinks : Internet'te nerenin "canlı" olduğuna bakmaksızın,
kullanıcıların bir dokümandan diğerine geçmesine izin verecek şekilde Web
sayfalarına yerleştirilmiş bağlantı noktaları.





I/O
(input/output) : Bir bilgisayarla veri alışverişinde kullanılan herhangi
bir işlemi, programı veya cihazı tanımlar. Tipik I/O cihazları arasında
yazıcılar, sabit diskler, klavyeler ve mouse'lar yer alırlar.



Icon : 1) Bilgisayarın grafik kullanıcı arabiriminde bir
uygulamayı veya bir özelliği gösteren resim. 2) Web sayfasında bir
konuyu veya başka bir web sayfasını gösteren grafik görüntü.



IGMP (Internet Group Management Protocol) : Multicast grup üyelerini komşu
multicast router'a rapor etmek için IP host'lar tarafından kullanılır.
Router'lar bu bilgiyi, multimedya ortamındaki trafiği sınırlayarak yerel ağ
bant genişliğini korumak için kullanabilirler.



Imaging : Görüntüleme. Görüntülerin alınması, saklanması, yönetilmesi
ve gösterilmesi.



Infrastructure : Altyapı. Bilgisayarları ve kullanıcıları birbirine
bağlamak için kullanılan donanımlar. Telefon hatları, kablolu televizyon
hatları, uydular ve antenler dahil olmak üzere tüm iletim ortamı,
router'lar, tekrarlayıcılar ve iletim yollarını kontrol eden diğer cihazlar
altyapıyı oluşturur. Ayrıca iletilen işaretlerin alınması, gönderilmesi
ve yönetilmesi için kullanılan yazılımlar da altyapı elemanı sayılırlar.






Interface
: Arabirim, arayüz. 1) Kullanıcı arayüzü, kullanıcının bir
program veya bilgisayarı kullanması için çeşitli araçlar sağlayan bir
programdır. Grafik kullanıcı arabirimi bu iletişimi sağlamak için
resimlere dayalı bir yapı sunar. 2) Programlama arayüzü, programcının
kullanması için bir program veya programlama dili tarafından sağlanan
komutlar ve veriler. 3) Bir cihazın başka bir cihaza veya bir konnektöre
bağlanmasını sağlayan donanım parçası.



Internet : Dünyadaki bilgisayarların birbirine bağlanmasını sağlayan,
bilgisayarlar, router'lar ve kablo bağlantılarından oluşan global ağ.



Internet telephony : Ses, faks ve diğer bilgilerin elektronik ortamda
iletilmesini sağlayan telefon teknolojisi. Klasik telefon ağlarının yerine
Internet altyapısını kullanır.



Internetwork : Router'lar ve diğer cihazlarla birbirine bağlanmış ve
tek bir ağ gibi çalışan ağlar topluluğu.



Interoperability : Farklı üreticiler tarafından üretilmiş ekipmanların,
bir ağ üzerinde birbiri ile başarılı bir şekilde iletişim kurabilmesi.



Interrupt : Kesme. Bilgisayarın çalışmasını durdurmak için,
bilgisayara bağlı bir cihazdan veya bilgisayardaki bir programdan gelen işaret.
Durma işaretini alan bilgisayar ya çalıştırdığı programa devam eder veya
başka bir program çalıştırmaya başlar.



Intranet : Kullanıcıları birbirine bağlamak için Internet'le aynı
teknolojiyi kullanan dahili bir ağ, ortak bir arayüz sağlamak için daha çok
browser'lar kullanılır.



IP (Internet Protocol) : Internet'e bağlanan bilgisayarlar için bir
standart. Internet erişimine sahip olan bütün bilgisayarlara, noktalarla
birbirinden ayrılan dört rakam grubundan oluşmuş tek bir adres verilir.



IP adress : TCP/IP protokolü kullanan bilgisayarlara verilen 32 bit
adres.



IP multicast : Bir kaynaktan pek çok hedefe veya birden fazla kaynaktan
pek çok hedefe yayınlanan IP trafiğinin yönlendirilme tekniği.



IPv6 : IPv4'ün yerini alacak olan yeni IP sürümü. Bu sayede IP
adresleri 32 bit'ten 128 bit'e çıkıyor.



ISDN (Integrated Services Digital Network) : Varolan herkese açık
anahtarlı telefon ağı üzerinde veri işaretlerini göndermek, ses ve videoyu
sayısallaştırmak için kullanılan bir iletişim standardı.



ISO (International Organization for Standardization) : 1946'da kurulmuş,
standartların oluşturulması için çalışan kurum. ISO, popüler bir ağ
referans modeli olan OSI referans modelini geliştirdi.



ISP (Internet Service Provider ) : Internet Servis Sağlayıcısı - ISS.
Internet erişimi sağlayan şirket. Gittikçe artan oranda telefon ağı operatörü
ISS olarak çalışmakta.



ITU-T (International Telecommunication Union Telecommunication
Standardization Sector) : İletişim teknolojileri için uluslararası
standartları oluşturan kurum.





JavaBeans
: Sun Microsystems'in nesne yönelimli programlama arayüzü. Ağ üzerinde
veya ana işletim sistemi platformunda yayabileceğiniz, yeniden kullanılabilen
uygulamalar veya komponent denen program parçaları oluşturmanızı sağlar.



JavaScript : Netscape'in programlama dili. Microsoft'un Visual Basic'ine,
Sun'ın tcl'ine, Unix'deki Perl'e ve IBM'in REXX'ine benzer özelliklere
sahiptir. Genellikle script dillerinin kullanımı ve kod üretimi, yapısal
veya C++ gibi derlenen dillere göre daha kolaydır.



Jini : Sun'ın ortaya attığı "anında networking" mimarisi.
Jini'yi kullanarak yazıcıları, depolama cihazlarını, hoparlörleri veya
herhangi bir cihazı doğrudan ağa bağlayabilirsiniz.



JPEG : Bazı sıkıştırma özellikleri seçilerek yaratılan grafik
formatı.



Junk e-mail (spam e-mail) : Internet üzerinde toplu olarak gönderilen
istenmeyen e-postalar.





KB
(kilobyte) : Bilgisayar belleği veya depolama alanı için ölçü birimi.
1 KB yaklaşık bin byte'dır (1.024 byte).



Kbps (kilobits per second) : Veri iletim ortamında bant genişliği ölçüsü,
saniyede geçen kilobit sayısı. Daha yüksek bant genişlikleri megabit'lerle
ve gigabit'lerle ölçülür.



KHz (kilo Hertz) : 1.000 Hertz. İşaret bant genişliği ölçüsü
olarak kullanılır. Analog işaretlerin yanı sıra sayısal işaretler için
de kullanılır. KHz'ler mertebesindeki bir sayısal işaret bant genişliği
bps mertebesinde veri hızlarına karşılık düşer.



Kilobit : 1.000 bit. Veri iletişiminde, iki iletişim noktası arasında
saniyede iletilen veri miktarını gösterir, Kbps.



Kiosk : Bilgi teknolojisinde, sokaktaki insana bilgi vermek için kullanılan
cihazlardır (bir bilgisayar ve ekrandan oluşur). Türkçe kökenli bir
kelimedir. Bazı şirketler multimedya kiosk'ler üretiyorlar. Bunlar bilgiyi
dokumatik ekran, ses ve video ile birlikte veriyorlar.



Knowledge management : Bilgi yönetimi. Son dönemlerde ortaya çıkan
bir kavram. Bilginin toplanmasını, düzenlenmesini, paylaşılmasını ve
analiz edilmesini ifade ediyor.





LAN
switch : Yerel alan ağı anahtarı. Ağ bölümleri arasında veri
paketlerini ileten yüksek hızlı anahtar. Pek çok LAN anahtarı, MAC (Media
Access Control) adreslerine dayanan trafiği iletirler.



Laser (light amplification by stimulated emission radiation) : Uyarılmış
radyasyon yayımı ile arttırılmış ışık. Veriyi taşımak için, modüle
edilmiş darbeler üreten dar bir ışık hüzmesi yaratabilen cihaz.



Leased line : Kiralık hat. Telekom taşıyıcı şirket tarafından bir
müşteri için ayrılmış özel hat. Anahtarlamalı hat veya dial-up hattın
karşıtı olarak kullanılır.



Legacy : Şu anki teknolojiye önceki dillerden, platformlardan ve
tekniklerden kalan veri ve uygulamalar. Bazı büyük kurumlarda kritik iş görevlerini
yerine getiren eski uygulama ve veritabanları hala kullanılmaktadır.



Link : 1) Internet'te, bir kelime, resim veya bilgiden bir başkasına
yapılan bağlantı. 2) İletişimde, alıcı ve verici arasındaki bir
devre veya iletim yolu ile bunlara ilişkin ekipmanları içeren kanal.



Linux : PC kullanıcılarına ücretsiz veya ucuz bir işletim sistemi sağlamayı
hedefleyen Unix benzeri bir işletim sistemi. Çekirdeği, Finlandiya'da
Helsinki Üniversitesi'nde Linus Torvalds tarafından geliştirildi.



Load balancing : Yük dengeleme. Bir router'ın, trafiği hedef adrese
aynı uzaklıkta olan tüm ağ port'larına dağıtması özelliği. Ağ bant
genişliğinin verimli kullanılabilmesı için önemlidir.



Load balancing : Yük dengeleme. Bir router'ın, trafiği hedef adrese
aynı uzaklıkta olan tüm ağ port'larına dağıtması özelliği. Ağ bant
genişliğinin verimli kullanılabilmesı için önemlidir.



Logical channel : Mantıksal kanal. İki veya daha fazla ağ noktası
arasında özel olmayan, paket anahtarlamalı veri iletim yolu. Paket
anahtarlama, bir fiziksel kanal üzerinde aynı anda pek çok mantıksal kanalın
oluşturulmasına izin verir.



Logon ve login : Genel olarak bilgisayar kullanımında, genellikle
uzaktaki bir bilgisayardaki işletim sistemine veya uygulamaya erişmek için
kullanılan işlem. Unix işletim sisteminde login olarak kullanılır.



Loop : Çevrim. 1) Bilgisayar programlamasında, belirli şartlar
sağlanana kadar sürekli tekrarlanan komut dizisidir. 2) İletişimde,
veri paketlerinin hedefe varamadığı yönlendirme işleminde, belli bir ağ
noktası dizisi arasında işlem sürekli tekrarlanır.



Loopback : Geri çevrim. Telefon sistemlerinde, ağdaki hedefe gönderilen
bir test işaretidir, mesaj alındığında işaret göndericiye döner. Çıkabilecek
herhangi bir problemin teşhisine yardımcı olur.



LU (logical unit) : IBM'in SNA'inde (Systems Network Architecture), bir
son kullanıcıyı gösterir.





MAC
(Media Access Control) :
IEEE tarafından belirlenmiş olan iki alt veri link katmanından alttaki. Paylaşılan
ortamlara erişimi idare eder.



MAC adress : Bir ağa bağlı her bir port veya cihaza verilen adres. Ağdaki
diğer cihazlar, yönlendirme tablolarını ve veri yapılarını yenilemek için
bu adresleri kullanırlar.



Mailing list : Postalama listesi. Belirli bir konuda periyodik e-posta dağıtımı
yapılan insanların oluşturduğu liste.



Mainframe : Ana bilgisayar. IBM gibi şirketler tarafından üretilen büyük
ölçekli bilgisayarlar için kullanılır.



Maximum rate : En yüksek hız. Sanal bir devreden geçmesine izin
verilen maksimum veri hızı.



MB (megabyte) : Bilgisayar belleği veya depolama alanı için kullanılan
bir ölçü. 1.048.576 byte'ı gösterir.



Mbps (megabits per second) : Veri iletiminde bant genişliği ölçüsü.



Mean time between failure (MTBF) : Arıza arası çalışma süresi. Bir
donanımın ne kadar güvenilir olduğunu gösteren bir ölçü. Bu ölçü pek
çok donanım için bin hatta onbin saatler mertebesindedir. Örneğin bir sabit
disk için bu ölçü 300 bin saat olabilir.



Media : Ortam. İletişim işaretlerinin üzerinden geçtiği çeşitli
fiziksel ortamlar. Genel olarak ağ ortamı çift bükümlü, koaksiyel ve fiber
optik kablolar ile atmosferden oluşur.



Media rate : Ortam hızı. Belirli bir ortam tipi için maksimum trafik hızı.



Megabit : Veri iletişiminde 1 milyon bit'dir.



Megahertz (MHz) : Bilgisayar işlemcilerinin saat hızı ölçüsü
olarak kullanılır.



Message : Mesaj. 1) e-posta kullanımında, postanın bir parçasıdır.
2) Genel olarak bilgisayar kullanımında, bilgisayarın bir işlem, hata
veya herhangi gelişen bir şartın durumunu kullanıcıya veya sistem operatörüne
bildirmek için gönderdiği bilgi. 3) Bazı iletişim yöntemlerinde bir
programdan veya kullanıcıdan diğerine iletilen bilgi veya veri birimidir. 4)
Nesne yönelimli programlamada, bir nesnenin bir başkasından bir işlem talep
etme yolu.



Message queueing : Mesaj kuyruklama. Programlamada, işlemlerin veriyi
bir arayüz kullanarak sistemin yönettiği mesaj kuyruğuna alması yöntemi.



Message switching : Mesaj anahtarlama. Mesajların ağ üzerindeki bir
noktadan diğerine aktarılmasında kullanılan anahtarlama tekniği. Mesaj,
iletim yolu hazır olana kadar her bir noktada bekletilir.



Metropolitan Area Network (MAN) : Yerel alan ağından daha geniş bir bölgedeki
bilgisayar kaynakları ile kullanıcıları birbirine bağlayan ağ. Geniş alan
ağından (WAN) daha dar bir bölgeyi kapsar.



Microcode : Mikro kod. Makine komutları ve bir bilgisayarın temel işlemleri
arasındaki iletim katmanı. ROM'da saklanır.



Microprocessor : Bir bilgisayarın ana işlemcisi.



Microsegmentation : Bir ağın daha küçük parçalara bölünmesi.
Genellikle ağ cihazlarının toplam bant genişliğini artırmak için kullanılır.



Microwave : 1-30 GHz arasındaki elektromanyetik dalgalar. Büyük bant
genişliğine sahip işaretlerin kablosuz iletiminde kullanılırlar.



Middleware : İki ayrı program arasında aracılık eden herhangi bir
program için kullanılır. Genel olarak, belirli bir veritabanına erişmek üzere
yazılmış uygulamaların başka veritabanlarına erişmesini sağlamak için
kullanılırlar.



MIDI (Musical Instrument Digital Interface) : Kişisel bilgisayar ses
kartları tarafından desteklenen sayısal bir sentezleyici ile müzikleri
kaydetmek ve yeniden çalmak için tasarlanmış protokol.



MIPS (millions of instructions per second) : Bir işlemcinin bir saniyede
işlediği komut sayısı.



Mirror site : Ayna (kopya) site. Bir Web sitesinin veya bir sunucudaki
dosyaların, ağ trafiğini azaltmak için başka bir ağ sunucusuna kopyalanması.



MIS (management information systems) : Bir kurumda iş operasyonları
hakkında bilgi sağlayan bilgisayar sistemi.



Modem (modulator-demodulator) : Bir bilgisayardan başka bir bilgisayar
veya sayısal cihaza gidecek olan sayısal işaretleri telefon kablosundan
gidecek şekilde analog işaret haline getiren, gelen analog işaretleri de sayısal
işarete çeviren cihaz.



Modulation : Modülasyon. Bir elektronik veya optik işaret taşıyıcıya
bilginin eklenmesi. Modülasyon, doğru akıma (açma kapama şeklinde),
alternatif akıma ve optik işaretlere uygulanabilir.



MP3 (MPEG-1 Audio Layer-3) : Orijinal ses kalitesini koruyarak, bir ses
dizisini küçük bir dosyaya sıkıştırmak için geliştirilen standart bir
teknoloji ve format.



MPEG (Moving Picture Experts Group) : ISO'nin (International Organization
of Standardization) himayesinde çalışan MPEG, sayısal video ve sayısal ses
sıkıştırma standartlarını geliştiriyor. MPEG standartlarının her biri
farklı amaçlar için geliştiriliyor.



Multiaccess network : Ço erişimli ağ. Birden fazla cihazın aynı anda
bağlanmasına ve iletişim kurmasına izin veren ağ.



Multicast : Bir gönderici ile ağ üzerinde birden fazla alıcı arasında
kurulan iletişim.



Multicast adress : Bir çok ağ cihazını gösteren tek adres.



Multilayer switch : Çok katmanlı anahtar. MAC adreslerine ve ağ
adreslerine dayanan paketleri filtreden geçiren ve ileten anahtar.



Multimedia : Metin, ses ve video'nun birleşimi için kullanılır.



Multimode fiber : Çok modlu fiber. Farklı frekanslardaki ışığı
yayabilen optik fiber.



Multiplexing : Çoklama. Birden fazla işaretin veya bilgi dizisinin aynı
anda tek bir ortamdan iletilmesinin sağlanması. Analog işaretler genellikle
FDM (frequency-division multiplexing) ile çoklanırken, sayısal işaretler TDM
(time-division multiplexing) ile çoklanırlar.



Multiprocessing : Bir programın işlemlerinin birden fazla işlemci
tarafından koordine edilmesi.



Multitasking : Çok görevlilik. Bilgisayar programcılığında bir görev,
işletim sistemi tarafından kontrol edilen programlamanın temel birimidir. Bugünün
işletim sistemlerinin çoğu birden fazla görevin aynı anda yapılmasına
izin verir.



Multithreading : Thread, birden fazla kullanıcıyı aynı anda idare
edebilen bir programın tek bir kullanımına ilişkin bilginin tutulduğu
yerdir. Program açısından ise, bir kullanıcıya hizmet vermek için gereken
bilgidir. Bugünün işletim sistemleri her bir kullanıcı için yer ayırıp
multithreading'e izin veriyorlar.



Multivendor network : Çok üreticili ağ. Birden fazla üreticinin
ekipmanından oluşturulan ağ. Bu tip ağlarda tek üreticili ağlardan daha çok
uyumluluk problemi yaşanır.


Mux :
Çoklayıcı (multiplexing) cihazı. Tek bir hat üzerinden birden fazla işaretin
iletilmesini sağlar.





Name
server : İsim sunucusu. Ağ adreslerine ağ isimleri atayan, ağa bağlı
sunucu.



NetBIOS (Network Basic Input/Output System) : Farklı bilgisayarlardaki
uygulamaların bir yerel alan ağı ile iletişim kurabilmelerini sağlayan
program.



NetWare : Novell tarafından geliştirilmiş, yaygın olarak kullanılan
dağıtık ağ işletim sistemi.



Network : Ağ. Bilgi teknolojisinde, iletişim yolları ile birbirine bağlanmış
bir dizi noktadan oluşur. Ağlar, diğer ağlarla iletişim kurabildikleri gibi
alt ağları da içerirler. Ağı oluşturan noktalar, bilgisayarlar, yazıcılar,
router'lar, anahtarlar ve diğer cihazlardan oluşur.



Network address : Ağ adresi. Fiziksel bir ağ cihazından çok sanal bir
cihazı gösteren ağ katmanı adresi. Protokol adresi de denir.



Network administrator : Ağ yöneticisi. Bir ağın çalışmasından,
bakımından ve yönetiminden sorumlu kişi.



Network analyzer : Ağ analizörü. Çeşitli ağ arızalarının saptanıp
giderilmesinde kullanılan yazılım veya donanım cihazı.



Network computer : Ağ bilgisayarı. Oracle ve Sun şirketlerinin ortaya
attığı, ağlarda kullanılabilecek ucuz kişisel bilgisayar kavramı. Temel
parçaları içerir, CD sürücüsü, disket sürücüsü ve genişleme yuvaları
yoktur, merkezi olarak yönetilip bakımı yapılabilir. Intel'in dışındaki işlemcilerle
de gerçekleştirilebilir, Windows'un dışında Java temelli bir işletim
sistemi ile de çalışabilir. Bazen ince istemci (thin client) da denir.



Network Interface Card (NIC) : Ağ arabirim kartı. Ağa bağlanması için
bilgisayara takılan bir kart.



Network layer : Ağ katmanı. OSI referans modelinin 3. katmanı. Bu
katman, iki uç sistem arasında bağlantı ve yol seçimini sağlar.



Network management : Ağ yönetimi. Bir ağın, bakımı, yönetimi, arızalarının
tespiti ve giderilmesi için yardımcı olan sistem veya işlemler.



Network number : Ağ sayısı. Bilgisayarın ait olduğu ağı tanımlayan
IP adresinin bir parçası.



Network Operating System (NOS) : Ağ işletim sistemi. Ağa bağlı iş
istasyonlarını, PC'leri ve diğer cihazları desteklemek üzere tasarlanmış
işletim sistemi. Bir ağ işletim sistemi, yazıcı paylaşımını, ortak
dosya sisteminin ve veritabanının paylaşımını, uygulama paylaşımını,
bir ağ isim dizinini yönetme özelliğini ve güvenliğini sağlar.



Saygılarımla...

- Resim Silinmiş.
 
Son düzenleme yönetici tarafından yapıldı:
Yukarı Alt