Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'nun (UNFPA) iklim değişikliğinin ele alındığı 2009 yılı raporunda, sürecin kadınlar üzerinde daha fazla etkili olacağına vurgu yapıldı.
Bunun temelinde kadınların tarımsal işgücünün çoğunluğunu oluşturması ve ''gelir getirici fırsatlara daha az erişmeleri''nin rol oynadığı belirtilerek, tartışmalarda, beşeri ve toplumsal cinsiyet boyutlarının da dikkate alınması gerektiği belirtildi.
UNFPA'nın 2009 yılı dünya nüfusuna ilişkin ''Değişen Dünyayla Yüzleşme: Kadınlar, Nüfus ve İklim'' başlıklı raporun önsözünde İcra Direktörü Thoraya Ahmed Obaid, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi taraflarının Aralık 2009'ta Kopenhag'ta biraraya geleceğini ifade etti.
Obaid, bu konferanstan çıkacak ''insanların iklim değişikliğine adaptesine yardımcı olan ve dünya atmosferinin ısınmasını tersine çevirmek için kadınların ve erkeklerin güçlerini kullanan her anlaşmanın, iklim değişikliğine karşı gerçekten etkili ve uzun vadeli bir küresel stratejinin başlatılmasını sağlayacağını'' belirtti.
MUHTEMEL DEĞİŞİKLİK KADAR BÜYÜK DEĞİŞİM HİÇ OLMADI
Raporda, insanlığın bilinen tarihi boyunca iklimin değişim gösterdiği ancak önümüzdeki yüzyılda gerçekleşmesi muhtemel ölçüde bir değişikliğin asla ortaya çıkmadığı belirtildi.
Yakın zamanda meydana gelen iklim değişikliğinin öncelikle ''insan faaliyetlerinden'' kaynaklandığı kaydedilen raporda, ''Bu etki neleri tükettiğimiz, ne tür enerji ürettiğimiz ve kullandığımız, nerede yaşadığımız ve hatta kadınların ve erkeklerin hangi oranda eşit haklardan ve fırsatlardan yararlandıkları konularıyla yakından ilgilidir'' denildi.
Raporda, iklim değişikliğinin insanlar üzerindeki etkisinin de karmaşık olduğu ifade edilerek, göç hareketlerine yol açtığı, geçim yollarını yok ettiği, ekonomileri bozduğu, kalkınmayı zayıflattığı ve cinsiyetler arasındaki eşitsizlikleri daha da kötüleştirdiği anlatıldı.
Raporda özellikle iklim değişikliğinin kadınlar üzerindeki etkisine dikkat çekildi ve kadınların, erkeklerden daha farklı etkileneceğine vurgu yapıldı.
Bunun büyük ölçüde, kadınların birçok ülkede tarımsal işgücünün büyük çoğunluğunu oluşturması ve gelir getirici fırsatlara daha az erişime sahip olmalarından kaynaklandığı belirtildi.
Kadınların ev idare ettiği ve aile üyelerinin bakımı sorumluluğunu aldığı hatırlatılan raporda, bu durumun genellikle hareket kabiliyetlerini sınırladığı ve aniden baş gösteren havaya bağlı felaketler karşısında savunmasızlıklarını artırdığı kaydedildi. Raporda şu görüşlere yer verildi:
''Kadınların gelişmekte olan ülkelerde gıda üretimindeki önemli rolleri dikkate alındığında toplumsal cinsiyet, çiftçilik ve iklim değişikliği arasındaki yakın ilintinin, mevcut halinden daha fazla analizi gerektirdiği ortadadır.
Daha fazla yoksulluk yaşamaları, yaşamları üzerinde daha az iktidara sahip olmaları, ekonomik üretkenliklerinin daha az tanınır olması ve üreme, çocuk yetiştirme alanlarında omuzlarına binen oransız yük neticesinde kadınlar iklim değişikliğine bağlı ek güçlüklerle karşı karşıya kalmaktadırlar.''
RUSYA'DA SADECE 2003'TE 20 MİLYON HEKTAR ORMAN YANDI
İklim değişikliğinin nedenleri ve etkilerinin ele alındığı rapora göre, yeryüzündeki sıcaklık son 100 yıl içinde 0,74 derece yükseldi. Kulağa fazla gelmeyen bu artış, gezegenin birçok ekosistemini tahrip ederek, insan refahı açısından önemli riskler oluşturdu. Birçok iklim bilimcinin öngördüğü biçimde yakın zamandaki eğilimlerin sürmesi veya hızlanması halinde ise yeryüzündeki sıcaklığın 2100 yılına kadar 4 ile 6 derece daha yükselmesi söz konusu olabilecek.
Bu yıl Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin mercek altına alındığı raporda, dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi söz konusu ülkelerin de kuraklık, sel, sıcaklık dalgası ve orman yangınları gibi iklim değişikliğinden kaynaklanan olumsuz sonuçlara maruz kaldığı belirtildi.
Rapora göre, Avrupa ve Orta Asya'nın tamamında ortalama sıcaklıklar güneyde 0,5 dereceden kuzeyde (Sibirya) 1,6 dereceye kadar arttı. Yüzyılın ortalarına kadar toplamda 1,6 ile 2,6 derece arasında artışlar bekleniyor. Bölgenin ısınması en çok kuzeybatı Rusya'yı ve Balkanların, Kafkasların ve Orta Asya'nın büyük bölümünü etkiliyor. Güneydoğu Avrupa ve Orta Asya'daki birçok ülkede ciddi boyutlarda su sıkıntısı yaşanacağı tahmin ediliyor.
İklim değişikliğinin bölge ülkelerinde yarattığı sonuçlar arasında orman varlıklarının önemli oranda kaybı, ekosistemin bozulması ve insan nüfusu üzerinde sağlık tehditleri geliyor. Rusya'da sadece 2003 yılında yangınlar nedeniyle 20 milyon hektar orman kaybedildi
KALKINMA KAZANIMLARI GERİLEYEBİLİR
İklim değişikliğinin, elde edilen kalkınma kazanımlarını geri çevirme potansiyeline de sahip olduğu ifade edilen raporda, ''Söz konusu gerilemelerin iklime bağlı su kıtlığından, kuvvetli fırtınalardan, sulu tarım için buzullardaki erime suyunun kaybından, kullanıma amade gıda miktarlarındaki değişimden ve olası sağlık krizlerinden kaynaklanması muhtemeldir'' denildi.
Raporda, doğal afetlere bağlı muhtemel ekonomik kayıpların özellikle Kafkaslar ve Tacikistan gibi Orta Asya'nın bazı bölgeleri için ''son derece ciddi boyutta'' olduğu ifade edildi.
İklim değişikliğinin, dünya genelinde, hastalık örüntüleri üzerinde yaratacağı ''epidemiyolojik sonuçlar'' özellikle sağlıksızlık karşısında savunmasızlığın devam ettiği gelişmekte olan ülkelerde son derece şiddetli olacağı, vektörle bulaşan hastalıkların ortaya çıkış sıklığının artacağı kaydedildi.
Geçmişte Avrupa kıtasında ortadan kaldırılan sıtma ve diğer hastalıklara bağlı vakaların Ermenistan ve Orta Asya'da şimdiden görülmeye başladığı belirtilen raporda, polen alerjilerinden rahatsız kişilerin sayısının artmasının beklendiği ifade edildi.
Raporda, Aral Denizi'nin küçülmesi, bölgesel bir sağlık krizine yol açacak dramatik boyutlardaki çevresel bozulmaya örnek gösterildi. Buna göre, Aral Denizi bölgesindeki tüberküloz, hepatit ve solunum yolları ve ishale bağlı hastalıklar gibi vakaların görülme oranı ve tekrarlama sıklığı eski Sovyetler Birliği ülkelerinin tamamı arasında en yükseklerde yer alıyor ve ulusal ortalamaların oldukça üstünde bulunuyor. Kalp rahatsızlıkları, farklı kanser türleri, böbrek rahatsızlıkları, hipertansiyon ve solunumla ilgili hastalıklar gibi kronik sağlık sorunlarının yükselen oranları da bölgedeki çevresel yıkımla ilişkilendiriliyor. Anemi oranları son 20 yılda sürekli artıyor. Bölgede, benzer biçimde, 20 yılı aşkın bir süredir üreme sistemi hastalıklarında yüksek oranlar gözleniyor.
BÜYÜK GÖÇLER MUHTEMEL
Rapora göre, değişen iklim şartları neticesinde sele maruz kalmış, kurak ya da yaşanması zor ortamların terk edilmesiyle büyük ölçekli nüfus hareketlerinin yoğunlaşması muhtemel görünüyor.
Deniz seviyesinin altındaki kıyı bölgelerinde yaşayan milyonlarca insanın, deniz seviyelerinin birçok iklim uzmanının öngördüğü şekilde yükselmesi halinde evlerini terk etmeleri gerekebilecek. Uzun süreli ve şiddetli kuraklık neticesinde daha fazla sayıda çiftçinin, yeni geçim yolları bulmak için, kırsal alanlardan kentsel alanlara göç etmeleri söz konusu olabilecek.
İnsanları göçe veya sığınma talebine iten nedenlerin karmaşık yapıda olduğu ve bu durum iklim değişikliğinin göç olaylarının geleceğini nasıl etkileyeceği konusunda tahmin yürütmeyi zorlaştırdığı kaydedilen raporda, ''İklim değişikliği, her şeye rağmen, gelecekte yaşanacak nüfus hareketlerini şekillendirecek temel kuvvetlerden biri olarak gözükmektedir'' denildi.
Raporda, ekonomilerdeki, nüfustaki ve tüketimdeki büyümenin yeryüzünün uyum kapasitesini geçmesine bağlı olarak iklim değişikliğinin daha şiddetlenmesi ve muhtemelen yıkımsal hale gelmesinin söz konusu olabileceği belirtildi.
Atmosferi ısıtan sera gazı salınımları konusunda tüm insanlar veya ülkelerin eşit olmadığı ifade edilen raporda, gelişmekte olan dünyanın sera gazı salınımlarının daha küçük bir oranından sorumlu olmakla birlikte aşırı hava olayları, yükselen deniz seviyeleri, sel ve kuraklık gibi sonuçlarla başa çıkma ve uyum sağlama konularında daha fazla yükün altına girdiği kaydedildi.
Raporda, sorunun büyük bölümünün sanayileşmiş dünya tarafından yaratıldığı, ancak soruna adapte olma noktasında en büyük zorlukla yüzleşecek olanların dünyanın yoksulları olduğuna işaret edildi.
HÜKÜMETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE KARŞI HAZIRLIK YAPMALI
Raporda, hükümetlerin zaten zorluklarla dolu olan kalkınma hamleleri, yoksulluğu azaltma çabaları, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimi sağlama ve toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçekleştirme faaliyetlerinin üzerine iklim değişikliğinin getirebileceği baskı kaynaklarına karşı erken davranarak gerekli hazırlıkları yapmaları gerektiği ifade edildi.
İklim değişikliğine karşı başarılı yaklaşımların sürdürülebilir ekonomik ve sosyal kalkınma, insan haklarına ve kültürel çeşitliliğe saygı, kadınların güçlendirilmesi ve herkes için üreme sağlığına erişimin sağlanması bağlamında ortaya çıkma şansının daha fazla olduğu kaydedildi.
Raporda, iklim değişikliğinin hemen hayata geçirilmesi gereken ve anında, yakın, uzun vadede faydalar getirecek üç alanı ortaya koyduğu belirtilerek, bunlar şöyle sıralandı:
''-Uyum, hemen şimdi ve uzun süreli: Sıcaklıkların on yıllar ve deniz seviyelerinin ise muhtemelen yüzyıllar süresince yükseleceği öngörüldüğüne göre uyum sağlamayı öğrenmek ve iklimde süregelen değişimlere karşı daha dirençli olabilmek hem acilen hem de uzun vadede atılması gereken adımları içeriyor.
-Acil Azaltma: Sera gazlarının küresel salınımındaki artış durdurulmaz ve hemen azaltmak üzere çalışmalar yapılmazsa iklim değişikliğine uyum, bitmek bilmeyen ve belki de imkansız bir çaba haline gelecek.
-Uzun vadeli azaltma: Salınımların azaltılması insanlığı onyıllarca ve hatta yüzyıllarca meşgul edecek bir görevin sadece başlangıcı niteliğinde olacak.''
- Hızla artmaya devam eden dünya nüfusu, 7 milyar sınırına dayandı. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) tahminlerine göre, 2009 yılı nüfusu 6 milyar 829,4 milyon oldu. Dünya nüfusu, 2050 yılında 9 milyar 150 milyonu bulacak.
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) verilerine göre, 2009 yılında nüfusu 1 milyar 198 milyon olan Hindistan, 415,8 milyonluk artışla 1 milyar 613,8 milyona ulaşacak ve şu anda kendisinden 147,8 milyon daha fazla nüfusa sahip Çin'in 196,8 milyon önüne geçecek.
Bu dönemde Pakistan 154,4, Nijerya 134,4, Etiyopya 91, ABD 89,2, Kongo Demokratik Cumhuriyeti 81,5, Çin 71,2 milyon artacak.
Türkiye nüfusu ise 74,8 milyondan 22,6 milyonluk artışla 97,4 milyona yükselecek.
Halen Türkiye nüfusundan az bir nüfusa sahip olan Kongo Demokratik Cumhuriyeti nüfusta Türkiye'yi geçerken, Almanya geride kalacak.
Bu dönemde, büyük nüfuslu ülkelerden Japonya'da 25,5, Rusya'da 24,8 ve Almanya'da 11,7 milyonluk nüfus azalması olacak.
ABD, 89,2 milyonla gelişmiş ülkeler içindeki en yüksek nüfus artışlarından birini gerçekleştirerek nüfusunu 314,7 milyondan 403,9 milyona çıkaracak ve üçüncülükteki yerini koruyacak.
Halen altıncı sırada yer alan Pakistan, 335,2 milyonluk nüfusla dördüncü sıraya yükselirken, dördüncü sıradaki Endonezya altıncı olacak. 2009 itibariyle 154,7 milyon nüfuslu Nijerya ise 2050'de 289,1 milyonluk nüfusuyla dünyada 5. büyük ülke olacak.
Şu anda 17'inci sırada yer alan Türkiye, 22,6 milyonluk nüfus artışına rağmen, Almanya'yı geride bırakacak, ancak Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile Tanzanya'ya geçilmekten kurtulamayacak ve 18'inci sıraya inecek.
AFRİKA NÜFUSU 1 MİLYAR AŞTI, 2050'DE 2 MİLYARA DAYANACAK
Halen 6,8 milyar düzeyinde bulunan dünya nüfusunun 1 milyar 233,3 milyonu gelişmiş ülkelerde, 5 milyar 596,1 milyonu az gelişmiş ülkelerde (bunun 835,5 milyonu da en az gelişmiş ülkelerde) yaşıyor.
2050 projeksiyonunda da 9 milyar 150 milyon olacağı tahmin edilen dünya nüfusunun 1 milyar 275,2 milyonunun gelişmiş ülkelerde, 7 milyar 875 milyonunun az gelişmiş ülkelerde (bunun 1 milyar 672,4 milyonu en az gelişmiş ülkelerde) olacağı öngörülüyor.
Bu yıl en az gelişmiş kıta olan Afrika'nın nüfusu 1 milyarı aşacak. 2009 itibariyle dünya nüfusunun 1 milyar 9,9 milyonluk kısmının yaşadığı Afrika'da, 2050 yılına gelindiğinde nüfus 1 milyar 998,5 milyona ulaşacak.
Bu dönemde Arap ülkelerinin nüfusu 352,2 milyondan 598,2 milyona çıkacak. Asya'nın nüfusu 4 milyar 121,1 milyondan 5 milyar 231,5 milyona yükselecek.
Avrupa nüfusu ise 732,2 milyondan 691,1 milyona gerileyecek.
Söz konusu dönemde Latin Amerika ve Karayipler'in nüfusu 582,4 milyondan 729,2 milyona, Kuzey Amerika'nın nüfusu da 348,4 milyondan 448,5 milyona yükselecek.
Okyanusya'da ise nüfus 35,4 milyondan 51,3 milyona çıkacak.
GELİŞME AZ NÜFUS ARTIŞI FAZLA
2005-2010 döneminde nüfus artış hızı ve şehirleşme oranı değerlendirildiğinde ise nüfusun daha az gelişmiş ülkelerde daha hızlı arttığı bir kez daha görülüyor.
BM Nüfus Fonuna göre, nüfus artış hızı bu dönemde dünya toplamında yüzde 1,2, çok gelişmiş ülkelerde yüzde 0,3, az gelişmiş ülkelerde yüzde 1,4 ve daha az gelişmiş ülkelerde yüzde 2,3 olacak.
2009 itibariyle şehirleşme oranı dünya genelinde yüzde 50, çok gelişmiş ülkelerde yüzde 75, az gelişmiş ülkelerde yüzde 45 ve en az gelişmiş ülkelerde yüzde 29 düzeyinde bulunuyor.
Şehirleşme oranı kıtalara göre değerlendirildiğinde de bu oran Afrika'da yüzde 40, Arap ülkelerinde yüzde 56, Asya'da yüzde 42, Avrupa'da yüzde 72, Latin Amerika ve Karayipler'de yüzde 79, Kuzey Amerika'da yüzde 82 ve Okyanusya'da yüzde 71 olarak hesaplanıyor.
2005-2010 döneminde kıtalara göre nüfus artış hızına bakıldığında da en yüksek nüfus artış hızının yüzde 2,3 ile Afrikada, en düşük nüfus artış hızının ise yüzde 0,1 ile Avrupa'da olduğu görülüyor.
Söz konusu dönem için nüfus artış hızı Arap ülkelerinde yüzde 2,1, Asya'da, Latin Amerika ve Karayipler'de yüzde 1,1, Kuzey Amerika'da yüzde 1 ve Okyanusya'da yüzde 1,3 olarak belirtiliyor.
KADIN BAŞINA ÇOCUK SAYISI
Fona göre bu yıl itibariyle kadın başına çocuk sayısı dünya ortalaması 2,54 olacak.
Bu oran çok gelişmiş ülkelerde 1,64, az gelişmiş ülkelerde 2,70 ve daha az gelişmiş ülkelerde ise 4,29.
Kadın başına çocuk sayısı kıtalara göre değerlendirildiğinde de Afrika ön plana çıkıyor. Bu oran Afrika'da 4,52 düzeyinde bulunuyor.
Kadın başına çocuk sayısı Arap ülkelerinde 3,30, Asya'da 2,32, Avrupa'da 1,51, Latin Amerika ve Karayipler'de 2,21, Kuzey Amerika'da 2,03 ve Okyanusya'da da 2,43 seviyesinde.
2050 yılı nüfusu 50 milyonu geçecek 36 ülkenin 2009 nüfusları, 2050 yılı tahmini nüfusları ve nüfuslarındaki değişim şöyle:
2050 2009-
2009 Nüfus 2050
Nüfusu Tahmini Değişim
Ülkeler (Milyon) (Milyon) (Milyon)
------------ -------- -------- --------
1- Hindistan 1198,0 1613,8 415,8
2- Çin 1345,8 1417,0 71,2
3- ABD 314,7 403,9 89,2
4- Pakistan 180,8 335,2 154,4
5- Nijerya 154,7 289,1 134,4
6- Endonezya 230,0 288,1 58,1
7- Bangladeş 162,2 222,5 60,3
8- Brezilya 193,7 218,5 24,8
9- Etiyopya 82,8 173,8 91,0
10-Kongo Dem.Cum. 66,0 147,5 81,5
11-Filipinler 92,0 146,2 54,2
12-Mısır 83,0 129,5 46,5
13-Meksika 109,6 129,0 19,4
14-Rusya 140,9 116,1 -24,8
15-Vietnam 88,1 111,7 23,6
16-Tanzanya 43,7 109,5 65,8
17-Japonya 127,2 101,7 -25,5
18-Türkiye 74,8 97,4 22,6
19-İran 74,2 97,0 22,8
20-Uganda 32,7 91,3 58,6
21-Kenya 39,8 85,4 45,6
22-Sudan 42,3 75,9 33,6
23-Afganistan 28,2 73,9 45,7
24-Tayland 67,8 73,4 5,6
25-İngiltere 61,6 72,4 10,8
26-Almanya 82,2 70,5 -11,7
27-Fransa 62,3 67,7 5,4
28-Irak 30,7 64,0 33,3
29-Myanmar 50,0 63,4 13,4
30-Kolombiya 45,7 62,9 17,2
31-Nijer 15,3 58,2 43,1
32-İtalya 59,9 57,1 -2,8
33-Güney Afrika 50,1 56,8 16,7
34-Yemen 23,6 53,7 30,1
35-İspanya 44,9 51,3 6,4
36-Arjantin 40,3 50,9 10,6